Հարցազրույց13:15, 28 Փետրվար 2014
Թուրքահայ լրագրող. «Թուրքիան այլևս իրավունք չունի խոսելու ժողովրդավարության անունից»
Պոլսահայ հայտնի գրող, հրապարակախոս, լեզվաբան Սևան Նիշանյանն սեփական հողատարածքի վրա «ապօրինի» շինություն կառուցելու մեղադրանքով 2014-ի հունվարի 2-ից երկու տարվա ազատազրկման էր դատապարտվել: Նիշանյանի բանտարկությունը մտավորականների շրջանում դժգոհություն էր հարուցել: Բանտում նրա նկատմամբ կիրառվող սահմանափակումները վերացնելու նպատակով էլեկտրոնային ստորագրահավաք էր սկսվել: Իսկ օրերս «Դեմոկրատ հաբեր» լրատվական կայքի հայազգի հոդվածագիր Հրանտ Գասպարյանը տեղեկացրել էր, որ Նիշանյանին տեղափոխել են խստացված ռեժիմով գաղութ:
«Ermenihaber»
լրատվականը Նիշանյանի տեղափոխման բուն պատճառների, նրա նկատմամբ կիրառվող սահմանափակումների, ինչպես նաև Թուրքիայում համացանցի մասին նոր օրենքի և դրա՝ ժողովրդավարության ու առաջիկա ընտրությունների վրա հավանական ազդեցությունների մասին զրուցել է լրագրող Հրանտ Գասպարյանի հետ:
- Սևան Նիշանյանին խստացված ռեժիմով գաղութ տեղափոխելը արդյո՞ք նրան լռեցնելու նպատակ է հետապնդում: Արդյո՞ք Նիշանյանը, ով
հարցաքննության է ենթարկվել բանտապահի կողմից գողության դեպքի մասին գրելու
փաստարկով , այսուհետև կմնա խստացված ռեժիմով գաղութում:
- Սևան Նիշանյանը համեմատաբար
մեղմ պայմաններով «Թորբալը» կալանավայրից տեղափոխվել է «Բուջա» խստացված ռեժիմով
գաղութ: Դա նրան առավել մեկուսացնելու և պատժելու նպատակ է հետապնդում: Սա վախեցնելու և ահաբեկելու նախաձեռնություն է: Երբ Սևանը գտնվել է «Թորբալը» բանտում, բանտապահը գողացել է նրա պլաստիկ քարտը: Այս փաստը բացահայտելու պատճառով Սևանին տեղափոխելը ցույց է տալիս,
թե ինչպիսի անարդարություն է իրականացվում նրա նկատմամբ: Սևանին խստացված ռեժիմով գաղութ
ուղարկելը մտավոր ասպարեզում նրա գործունեությունը արգելակելու փորձ է: Սևան Նիշանյանը հեղինակել է գրքեր, գյուղ է շենացրել, երկրում տեղի ունեցող զարգացումներում իր ներդրումն ունի, մտքի ազատության բնագավառում մրցանակներ է ստացել, Հրանտ Դինքի անվան մրցանակի թեկնածու է: Եվ
ահա այս մարդու ճակատագիրը բանտի ղեկավարությանն է թողնվել: Սա Թուրքիայի քաղաքացիների արդարության ընկալման մեջ խորը վերք է բացել: Դժվար կլինի ասել, թե «արդարության» ընկալման նման իրավիճակում Նիշանյանը որքան կմնա խստացված ռեժիմով գաղութում:
- Ըստ Ձեզ` Նիշանյանի դեմ ինչո՞ւ են ճնշումներ գործադրում:
Սևան Նիշանյանը Թուրքիան ցնցած կոռուպցիոն կամ նմանատիպ որևէ հանցանք մինչև օրս չի գործել, սակայն բանտում է հայտնվել, քանի որ մտածել և խոսել է ՝ արտահատելով ճշմարտությունը, որը շատերին դուր չի եկել: Այսպիսի մթնոլորտում ավելի է պարզ դառնում, որ դատաիրավական
համակարգը պետության պաշտոնական գաղափարախոսության ռեֆլեքսով է շարժվում: Պետության պաշտոնական գաղափարախոսությունը, որը Թուրքիայում տեսանելի և զգալի է, հիմնվում է կեղծիքի վրա, լայն
զանգվածների վրա ճնշում գործադրելու, ահաբեկելու, կոտորելու ճանապարհով փորձում է ընդունել տալ այն: Համալսարանները, դատարանները, թերթերը, լրատվամիջոցները կարողանում են այս գաղափարախոսության շրջանակներում աշխատել:
Սևան Նիշանյանը մարդու իրավունքներին հակասող «թուրք-սուննի» տարրը հիմք ընդունող գաղափարախոսության մասին «Սխալ հանրապետություն» գիրքն է հրատարակել: Գրքի հրատարակումից հետո նրա դեմ կրկին դատական գործեր բացվեցին «ապօրինի շինարարության» մեղադրանքով: Այս ռազմավարությունը, որը հաճախ է կիրառվում, նորություն չէ և անհրաժեշտ է այս խորամանկության մասին բարձրաձայնել և կանխել:
Շիրինջեի գյուղը շենացնող Նիշանյանին
անհրաժեշտ էր կատարած գործերի
համար մրցանակ տալ, մինչդեռ պետությունը փորձում էր Նիշանյանի համար դժվարություններ ստեղծել և խոչընդոտել նրա աշխատանքները: Նիշանյանը, որ մի ամբողջ գյուղ զբոսաշրջության կենտրոն էր դարձրել և կենսունակություն բերել շրջանի բնակավայրերին, Շիրինջեում սեփական հողատարածքի վրա «ապօրինի» երկու պատի կառուցման համար ազատազրկվեց:
Մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային «Amnesty International» կազմակերպությունը Սևանի դատապարտման մասին հայտարարության մեջ նշել է, որ Նիշանյանին ապօրինի կառուցապատման համար բանտարկելը համոզիչ չի հնչում: Մենք բոլորս գիտենք, որ Սևանը ազատազրկման է դատապարտվել ոչ թե «ապօրինի կառուցապատման», այլ իր բաձրաձայնած գաղափարների պատճառով: Այս իրավիճակը Թուրքիայի մտքի և խոսքի ազատության մատյանում գրանցվել է որպես մի նոր սկանդալ: Պետությունը չպետք է խորամանկորեն կեղծ պատրվակներ գտնելով պատժի այն մտավորականին, ում չի կարողանում իր գաղափարների համար բացահայտ դատել: Իսկ եթե այդպես է վարվում, ապա մտքի ազատության և մարդու իրավունքների պաշտպանության կազմակերպությունները չպետք է լռություն պահպանեն:
- Թուրքիայում ընդունված համացանցի մասին նոր օրենքը համարվում է խոսքի ազատության նոր սահմանափակում: Օրենքն ի՞նչ ազդեցություն կունենա:
- Այս նոր օրենքը նախատեսում է, որ Թուրքիայում կայքերի հասանելիությունը կարող է արգելափակվել, իսկ պետությունը հետևելու է, թե յուրաքանչյուր օգտատեր ինչ կայքեր է մտնում և ինչ գործողություներ է անում, անձնական տվյալները 2 տարի արխիվում են պահվելու և ցանկացած պահ կարող են օգտատիրոջ դեմ օգտագործվել որպես ապացույց: Սա նախևառաջ պատճառ կդառնա, որպեսզի լրագրողները, գրողները, մտավորականները դիմեն ինքնագրաքննության: Առաջադիմական գաղափարներ օրակարգ բերող մտավորականների նկատմամբ ամենամեծ ճնշումը, որ կարելի է կատարել, հենց այդ ինքնագրաքննությունն է: Այս նոր օրենքը համացանցի ազատության տեսանկյունից Թուրքիան հավասարեցնում է Չինաստանի և Սաուդիան Արաբիայի պես երկրների մակարդակին:
Համացանցի մասին նոր օրենքը ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս, թե ինչպես
Այս ենթաբաժնի վերջին նորությունները
Իրանի նախագահ Ռայիսին պաշտոնական այց է կատարել Անկարա։
«2024 թվականին Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորումը հնարավոր է, Էրդողանը Բաքվին է սպասում»,-Ermenihaber.am-ի հետ զրույցում ասաց բրիտանացի հետազոտող Թոմաս դե Վաալը։
Ermenihaber.am-ը զրուցել է թուրք լրագրող, քաղաքական վերլուծաբան, «The Philos Project»-ի գիտաշխատող Ուզայ Բուլութի հետ։
Ուղիղ խոսք
Ոմանց ձեռքին միջուկային մարտագլխիկներով հրթիռներ կան, իսկ իմ ձեռքում ինչո՞ւ չպետք է լինեն: Ես դա չեմ ընդունում
ամենաշատ ընթերցված
Տարբեր ինտերնետային կայքերում հրապարակված տեղեկությունների համաձայն՝ 2024-ի հունվարին Թուրքիան Իսրայել է արտահանել բարութ, պայթուցիկ նյութեր և զենք:
Տանկը հագեցած է 5-րդ մակարդակի բալիստիկ պաշտպանությամբ, ունի լազերային նախազգուշացման և հակաականային պաշտպանության համակարգեր։
Թուրքիայում գլխավոր ընդդիմադիր ուժ համարվող ԺՀԿ-ական Ստամբուլի քաղաքապետը կոչ է արել քարոզարշավի փոխարեն իրականացնել իրենց պարտականությունները:
Որոշ լրատվական կայքեր գրում էին, որ Թուրքիան համագործակցում է իսրայելի հետ ռազմական ոլորտում:
Վերլուծաբանները նշում են, որ Թուրքիան կախված է ՌԴ-ից բնական գազի, նավթի, ածխի և նավթաքիմիական այլ ապրանքների ձեռք բերման հարցում և լավ գաղափար չէ նույնը անել նաև միջուկային էներգիայի համար։
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |