Թուրք բանաստեղծ. «Ցավալի է, որ հայն ինձ ասում է` երանի հայրս ողջ լիներ ու լսեր ձեր ներողությունը»

Հարցազրույց13:55, 09 Ապրիլ 2014

Թուրք բանաստեղծ. «Ցավալի է, որ հայն ինձ ասում է` երանի հայրս ողջ լիներ ու լսեր ձեր ներողությունը»

Թուրքիայում հայտնի բանաստեղծ, բլոգեր Սերքան Էնգինը վերջերս հայտարարել էր, որ թուրք լինելն անտանելի ամոթ է: Էնգինի՝ իր էթնիկ պատկանելիության վերաբերյալ արած արտահայտությունները նրան ճանաչում բերեցին նաև հայերի շրջանում:

«Ermenihaber.am» լրատվականը բացառիկ հարցազրույց է ունեցել թուրք բանաստեղծի հետ, որը ներկայացվում է ստորև.

-Դուք «Թուրք լինելու անտանելի ամոթը» հոդվածից հետո Թուրքիայում և արտերկրում ինչ-որ հակազդեցության հանդիպել ե՞ք:

-Նախևառաջ ուզում եմ ասել, որ իմ այս հայտարարությունից հետո իմ նկատմամբ ցուցաբերված քաղաքակիրթ վերաբերմունքն ինձ հնարավորություն տվեց հայ ժողովրդին ավելի լավ ճանաչել և սիրել: Աշխարհի չորս կողմերից բազմաթիվ հայեր, ի պատասխան իմ «Թուրք լինելու անտանելի ամոթը» վերնագրով հոդվածին, նշում էին, որ նախնիներիս գործած հանցագործությունների պատճառով չպետք է ամաչեմ: Կան նաև այնպիսիք, ովքեր մատնացույց էին անում թուրքերի, որոնք իրենց պապիկներին, տատիկներին թաքցրել էին՝ այդպիսով, փրկելով նրանց կյանքը: Այսինքն, առիթից օգտվելով թուրքերին չվատաբանեցին, չափազանց քաղաքակիրթ և մարդկային վերաբերմունք ցուցաբերեցին՝ արժանանալով իմ հիացմունքին: Բացի մեկ-երկու բացառություններից հայերի վերաբերմունքը ընդհանուր առմամբ հեռու է ռասիզմից, բռնությունից, վրեժխնդրությունից:

Իմ նախնիների իրականացրած ջարդերը, ցեղապանությունները ժխտելով, հարևան ժողովուրդների հողերը բռնազավթումը գովերգելով` խառնվում ենք ռասիզմին և մեզ դնում ենք մեր ցեղասպան նախնիների հետ նույն հարթության վրա: Հայոց ցեղասպանության զոհերից իմ ներողությունը հայ ժողովրդի համար որքան էլ սիմվոլիկ է, սակայն մի ժեստ է: Եվ դրա շատ ցավալի օրինակ է, երբ մի հայ ասում է. «Երանի, թե հայրս ողջ լիներ և ձեր ներողությունը լսեր»: Հայերը և՛ ցեղասպանության են ենթարկվել, և՛ 99 տարի տեսել են թուրքական պաշտոնական թեզի պաշտպանների ստախոս ու զրպարտիչ վերաբերմունքը:

Եթե մի կաթիլ կարեկցանք դրսևորենք հեշտությամբ կհասկանանք, թե որքան ծանր ցավ է լինել տուժած կողմ և մեղադրվել ստի ու զրպարտության մեջ: Երբ ես գրում էի հոդվածս, աչքի էի առել, և՛ մահվան վտանգը, և՛ բանտարկությունը, և՛ շատ այլ ռիսկեր: Այս պահին էլ Թուրքիայում ինձ համար այդ սպառնալիքներն առկա են: Այս ընթացքում մի շարք անանուն վիրավորական նամակներ եմ ստացել, բացի այդ ռասիստական ադրբեջանական թերթը իմ մասին շատ տգեղ մեղադրանքներով, վիրավորանքներով հոդված էր գրել:

- Թուրք ժամանակակից գրողներից Օրհան Փամուքը Հայոց ցեղասպանության մասին նույնպես գրել է և հետագայում արժանացել է Նոբելյան մրցանակի: Սակայն դրանից հետո խոսափում կամ հրաժարվում է Հայոց ցեղասպանության մասին հարցերին պատասխանելուց: Ըստ Ձեզ՝ նման կեչպ հայերի և Թուրքիայի մյուս փոքրամասնությունների խնդիրները որոշ մարդկանց ձեռքին գործիք չե՞ն դառնում սեփական նպատակներին հասնելու համար:

-Իմ անունից նշեմ միայն, որ սկզբունքորեն դեմ եմ ամեն տեսակի մրցանակներին: Ես «Հանուն ինչի բանաստեղծություններ չեմ գրում» հոդվածում նախապես հրաժարվել եմ Նոբելյան կամ էլ նմանատիպ այլ մրցանակներից: Ես, իսկապես, կարևորում եմ այն, որ կյանքս ապրեմ որպես բարեխիղճ մտավորական, խիզախ և պատվելի գրող՝ շնորհիվ իմ ստեղծագործությունների:

Իսկ ինչ վերաբերում է Օրհան Փամուքին, չգիտեմ՝ իր հայտրարություններում ազնիվ է եղել, թե ոչ, սակայն բարեխիղճ մտավորականը նա է, ով գնում է, ոչ թե իր շահերի, այլ խղճի հետևից, անգամ եթե իր ճանապարհի վերջում մահն է:

-Վերջերս Թուրքիայում ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ անցկացվեցին: Ի՞նչ սպասելիքներ ունեիք այդ ընտրություններից:

-Ցավալի է, որ Թուրքիայում քաղաքականությունը բարեխղճությունից, պատվից, հպարտությունից, բարոյականությունից և նման այլ հասկացություններից շատ հեռու է: Մոտ ապագայում դրական տեղաշարժ չեմ ակնկալում:

Զրուցեց Անահիտ Վեզիրյանը

Ermenihaber.am