Sevan Nişanyan: Türkçe dünyanın en kozmopolit dilidir

Kültür11:38, 10 Nİsan 2013

Sevan Nişanyan: Türkçe dünyanın en kozmopolit dilidir

Yazar Sevan Nişanyan Türkçe`nin Kürtçe`den aldığı kelimeleri yazarak ortada bir kardeşlik durumunun bulunmadığını söyledi. Habertürk.com, çağdaş Türkçe`deki sözcüklerin etimolojik yapısını ortaya koyduğu bir sözlüğü olan yazar Sevan Nişanyan bloğunda yazdığı yazısında önemli bir iddiada bulunduğunu bildirdi. Nişanyan, Türkçe`de Kürtçe`den alıntı olan sözcükleri yazdı ve ``Madem Kürtlerle Türkler bin seneden beri kimin eli kimin cebinde yaşamışlar, neden sözcük alışverişi bu kadar zayıf`` diye sorusunun cevabını verdi.

"Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü" alt başlığı ile yayımlanan "Sözlerin Soyağacı" kitabını yazan Nişanyan bu kitabında ``Türkçe başka dillerden rekor düzeyde kelime almıştır, türetmiştir ve dünyanın en kozmopolit dilidir.`` iddiasında bulunmuştu.

İşte bu kozmopolit dilin Kürtçe`yle olan ilişkisini inceleyen yazar, ``Türkçe`de Kürtçe`den alıntı olan sözcükler, buyur, bu kadardır: Berdel, biji, cacık, dalavere, dengbej, gundi, halay, ya herru ya merru, heval, hızma, keko, keleş, kıro, kirve, koçer, kötek, lavuk, peşmerge, pirpirim, şıh, tırsmak.`` dedi.

Daha üç beş tane çıkar belki, ama mesela kırk tane çıkmaz. Mümkün değil.`` iddiasından bulundu``Madem Kürtler`le Türkler bin seneden beri kimin eli kimin cebinde yaşamışlar, neden sözcük alışverişi bu kadar zayıf ve bu kadar marjinal kalmış`` sorusuna da cevap veren Nişanyan bu durumu da şöyle açıkladı:

BİR, dünyanın her yerinde kural gereği, yanyana yaşayan dillerden statü ve itibarı aşağı olan, yukarı olandan sözcük alır, tersi olmaz. Tersi ancak şöyle olur:

a) argo kelimeler alınır: keko, kötek, lavuk, tırsmak...

b) öteki kültüre ait "yabancı" kurum ve simgelerin adı alınır: berdel, dengbej, halay, kirve, peşmerge, şıh...

c) öteki kültürden ithal edilen nesnelerin, özellikle yiyecek ve giysilerin adı alınır: cacık, hızma, belki pirpirim...

d) öteki kültürün uzmanlaştığı bir faaliyet alanı varsa o alanın terimleri alınır: Türkçedeki Rumca tarım ve balıkçılık terimleri gibi. Hepsi bu kadardır. Bütün dillerde böyledir.

İKİ, bir dilden diğerine etkileşim osmoz yoluyla olmaz, havadan bulaşmaz, her iki dili bilen ve rutin olarak kullanan insanlar aracılığıyla olur. Türklerin seçkin sayılan zümresinin tamamı, aşağı yukarı 1000 yılından 1900 yılına dek az veya çok Farsça bilirdi. Bilmekle kalmaz, bildiğini göstermekle itibar ve avantaj kazanırdı. Aynı dönemde Türkler`in dil modalarına öncülük edebilecek olan kesiminde Kürtçe bilenlerin oranı, ben size söyleyeyim, bugünkünden farklı değildi. Bilenler de Kürtçe bildiklerini teşhir ederek değil, aksine saklayarak toplumda basamak yükselirlerdi.

Kardaş yerine birader dersen seçkinlik puanın artar; bıra dersen azalır. Bu kadar basittir bu iş. Bu yüzden birader Türkçe`ye girmiş, bıra girmemiş.

Ermenihaber.am

Bölümün son haberlerİ

15:30, 16 Haz

Ermeni yönetmenin filmi İngiltere’deki film festivalinde gösterilecek

Sheffield DocFest, 18-23 Haziran tarihleri arasında İngiltere’nin Sheffield kentinde düzenlenecek uluslararası bir belgesel film festivalidir.

12:41, 13 Haz

Ermenistan'ın Arzni köyünde Ermeni ve etnik azınlıkların kültürel ve gastronomi festivali düzenlenecek

“Tatların Çeşitliliği ve Halkların Dostluğu” temasıyla düzenlenecek kültürel ve mutfak festivali, Ermenistan’da ilk kez organize ediliyor. Festivalin geleneksel hale getirilmesi planlanıyor.

15:13, 12 Haz

2026 Concours Mondial de Bruxelles yarışmasına Ermenistan ev sahipliği yapacak

2026'da Ermenistan, dünyanın dört bir yanından 400’den fazla konuğu ağırlayacak.

Alıntı

İranist Begijanyan, Reisi’nin ifadelerini yorumladı: “Ermenistan'a baskı yapılırsa Tahran müdahale eder”

En Çok Okunan

Paşinyan: Ermenistan ile Türkiye arasında doğrudan ve günlük iletişim kuruldu

Paşinyan, Prag’da düzenlenen GLOBSEC 2025 forumunda yaptığı konuşmada, son yıllarda Ermenistan ile Türkiye arasında aktif bir diyalog sürecinin başladığını ifade etti.

Başbakan, Ermenistan'ın yıl sonuna kadar barış anlaşmasını imzalamayı ve AGİT Minsk Grubu'nu feshetmeyi planladığını duyurdu

Paşinyan, Ermenistan’ın, anlaşmanın imzalanması ve onaylanması süreci kapsamında Azerbaycan ile istişareleri hızla sürdürmeye hazır olduğunu da sözlerine ekledi.

Forbes gazetecileri Ermenistan'da!

Söz konusu gezi kapsamında gazeteciler, Syunik Airport havayolu şirketinin desteğiyle Yerevan'dan Kapan'a seyahat etti.

Türkiye’nin İran-İsrail çatışmalarındaki rolü: Bölgesel çıkarlar ve etnik manipülasyon

Türkiye’nin Orta Doğu’daki rolü, barış için değil kendi jeopolitik çıkarları için tasarlanmış, bölgesel istikrarı tehdit eden bir oyun olarak değerlendirilebilir.