Sevan Nişanyan: Türkçe dünyanın en kozmopolit dilidir

Kültür11:38, 10 Nİsan 2013

Sevan Nişanyan: Türkçe dünyanın en kozmopolit dilidir

Yazar Sevan Nişanyan Türkçe`nin Kürtçe`den aldığı kelimeleri yazarak ortada bir kardeşlik durumunun bulunmadığını söyledi. Habertürk.com, çağdaş Türkçe`deki sözcüklerin etimolojik yapısını ortaya koyduğu bir sözlüğü olan yazar Sevan Nişanyan bloğunda yazdığı yazısında önemli bir iddiada bulunduğunu bildirdi. Nişanyan, Türkçe`de Kürtçe`den alıntı olan sözcükleri yazdı ve ``Madem Kürtlerle Türkler bin seneden beri kimin eli kimin cebinde yaşamışlar, neden sözcük alışverişi bu kadar zayıf`` diye sorusunun cevabını verdi.

"Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü" alt başlığı ile yayımlanan "Sözlerin Soyağacı" kitabını yazan Nişanyan bu kitabında ``Türkçe başka dillerden rekor düzeyde kelime almıştır, türetmiştir ve dünyanın en kozmopolit dilidir.`` iddiasında bulunmuştu.

İşte bu kozmopolit dilin Kürtçe`yle olan ilişkisini inceleyen yazar, ``Türkçe`de Kürtçe`den alıntı olan sözcükler, buyur, bu kadardır: Berdel, biji, cacık, dalavere, dengbej, gundi, halay, ya herru ya merru, heval, hızma, keko, keleş, kıro, kirve, koçer, kötek, lavuk, peşmerge, pirpirim, şıh, tırsmak.`` dedi.

Daha üç beş tane çıkar belki, ama mesela kırk tane çıkmaz. Mümkün değil.`` iddiasından bulundu``Madem Kürtler`le Türkler bin seneden beri kimin eli kimin cebinde yaşamışlar, neden sözcük alışverişi bu kadar zayıf ve bu kadar marjinal kalmış`` sorusuna da cevap veren Nişanyan bu durumu da şöyle açıkladı:

BİR, dünyanın her yerinde kural gereği, yanyana yaşayan dillerden statü ve itibarı aşağı olan, yukarı olandan sözcük alır, tersi olmaz. Tersi ancak şöyle olur:

a) argo kelimeler alınır: keko, kötek, lavuk, tırsmak...

b) öteki kültüre ait "yabancı" kurum ve simgelerin adı alınır: berdel, dengbej, halay, kirve, peşmerge, şıh...

c) öteki kültürden ithal edilen nesnelerin, özellikle yiyecek ve giysilerin adı alınır: cacık, hızma, belki pirpirim...

d) öteki kültürün uzmanlaştığı bir faaliyet alanı varsa o alanın terimleri alınır: Türkçedeki Rumca tarım ve balıkçılık terimleri gibi. Hepsi bu kadardır. Bütün dillerde böyledir.

İKİ, bir dilden diğerine etkileşim osmoz yoluyla olmaz, havadan bulaşmaz, her iki dili bilen ve rutin olarak kullanan insanlar aracılığıyla olur. Türklerin seçkin sayılan zümresinin tamamı, aşağı yukarı 1000 yılından 1900 yılına dek az veya çok Farsça bilirdi. Bilmekle kalmaz, bildiğini göstermekle itibar ve avantaj kazanırdı. Aynı dönemde Türkler`in dil modalarına öncülük edebilecek olan kesiminde Kürtçe bilenlerin oranı, ben size söyleyeyim, bugünkünden farklı değildi. Bilenler de Kürtçe bildiklerini teşhir ederek değil, aksine saklayarak toplumda basamak yükselirlerdi.

Kardaş yerine birader dersen seçkinlik puanın artar; bıra dersen azalır. Bu kadar basittir bu iş. Bu yüzden birader Türkçe`ye girmiş, bıra girmemiş.

Ermenihaber.am

Bölümün son haberlerİ

15:17, 09 Eyl

Ermenistan Devlet Oda Korosu uluslararası festivallerde Gomidas’ın “Badarak”ını seslendirdi

Ayrıca, Orta Çağ Ermeni bestecilerinin eserleri ile çağdaş dünya bestecilerinin ruhani yapıtları da seslendirildi.

16:35, 08 Eyl

İran'da efsanevi Ermeni sanatçı Sergey Parajanov'un filmi gösterildi

Ermenistan Eğitim, Bilim, Kültür ve Spor Bakanı Zhanna Andreasyan, İran’a yaptığı resmi ziyaret kapsamında İran Kültür ve İslami Rehberlik Bakanı Abbas Salehi Omid ile bir araya geldi.

15:10, 08 Eyl

İtalyan dergisi, Ermeni lavaşı hakkında makale yayınladı (Foto)

2014 yılında lavaş UNESCO tarafından insanlığın somut olmayan kültürel mirası ilan edildi

Alıntı

İranist Begijanyan, Reisi’nin ifadelerini yorumladı: “Ermenistan'a baskı yapılırsa Tahran müdahale eder”

En Çok Okunan

Afganistan'dan Ermenistan’a teşekkür

31 Ağustos’ta Afganistan’ın doğusunda meydana gelen 6 büyüklüğündeki deprem sonucunda: 2205 kişi hayatını kaybetti, 3640 kişi yaralandı.

Ermenistan–Türkiye normalleşme süreci kapalı sınırın açılması ve diplomatik ilişkilerin kurulmasıyla ilgili

Ermenistan'ın Türkiye ile İlişkilerin Normalleştirilmesi Süreci Özel Temsilcisi, önümüzdeki günlerde Yerevan’da Türkiye’nin Özel Temsilcisi Serdar Kılıç ile görüşme yapılacağını duyurdu.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, TASS’ın “Pakistan Ermenistan’ı BM üyesi olarak tanıyacak” haberine yanıt verdi

Dışişleri Sözcüsü, “Bilgi sahibi olmayan kaynaklara duyurulur ki, Ermenistan ve Pakistan arasında zaten BM tüzüğünün temel ilkelerine uygun diplomatik ilişkiler kurulmuştur." dile getirdi.

Tahran’da Ermenistan, İran ve Hindistan dışişleri bakanlıkları arasında toplantı yapıldı

Nisan 2023'te Yerevan’da gerçekleştirilen ilk toplantı ve Aralık 2024'te Yeni Delhi’de gerçekleştirilen ikinci toplantıda alınan kararlar doğrultusunda kaydedilen ilerleme değerlendirildi.