ERMENI HABER AJANSI

 12 Eylül'de Ermenistan ile Türkiye ilişkilerinin normalleşme süreci Özel Temsilcileri 6. toplantısı Yerevan'da gerçekleşti. Türk gazeteci ve yazar Serdar Korucu Ermenihaber.am muhabiri Ani Galstyan ile yaptığı sohbette konuyla ilgili görüşlerini paylaştı.

- Ermenistan-Türkiye ilişkileri şu anda hangi aşamada, herhangi bir ilerleme var mı, yoksa süreç sadece açıklamalar düzeyinde kalmaya devam ediyor?

- Türkiye-Ermenistan ilişkileri Azerbaycan ile Ermenistan’ın barış anlaşmasını bekliyor. Evet, taraflar görüşüyor. Son aylarda İlerleme olduğu açık. İki taraf sınırda buluşuyor, temas kuruyor, bunlar önemli. Fakat somut adım için Ankara’nın yıllardır politikası net. Azerbaycan-Ermenistan arasında barış anlaşması imzalanmadığı sürece normalleşme gerçekleşmeyecek. Bu nedenle olumlu açıklamalar olsa da adımlar atılsa da Türkiye-Ermenistan ilişkileri için olmazsa olmaz konu bu barış anlaşması.

- Washington’daki müzakerelerin Ermeni-Türk ilişkilerini nasıl etkilediğini düşünüyorsunuz?

- Elbette, tarihi bir görüntüydü ve Türkiye-Ermenistan ilişkileri açısından da önemli. Uzun zamandır Azerbaycan-Ermenistan arasında adına ister koridor, ister hat, ister yol deyin ulaşım hattı görüşmeler devam ediyordu. Sonunda üçüncü bir ülkenin vesilesiyle adım atılmış gibi görünüyor. Bu aslında Trump yönetiminin de en istediği adım. Biliyorsunuz, ABD Başkanı’nın en önemli vaadi şuydu, ABD’yi dünyada söz sahibi yapmak ve krizlerde, savaşlarda ülkenin gücünü ya da nüfuzunu kullanıp barış getirmek. Rusya-Ukrayna konusunda çok iddialıydı ama bunu henüz başarabildiğini söyleyemeyiz. Azerbaycan-Ermenistan konusunda Trump, beğenilsin, beğenilmesin şu an bile tarihe geçmiş durumda. İki lideri bir araya getirmeyi başardı.

Elbette kimse Trump’ın bölgeyle ilgili “uzman” olduğunu düşünmüyor. İngiltere’deki basın toplantısındaki sözleri bunun bir örneği olarak da gösterildi. Ama şunu da unutmamak gerek, diğer üçüncü ülkeler Kafkasya’yı bu kadar iyi biliyordu da ne oldu? Ne sonuç alabildik bugüne kadar? Mesela AGİT Minsk Grubu’nda da uzun yıllar yer alan Fransa’yı ele alalım… Ya da Rusya… İki ülke de Trump yönetimi kadar Azerbaycan ve Ermenistan’ı barışa yaklaştırabilmiş değil. Üstelik iki ülkenin liderleri Trump’ı Nobel’e aday olarak göstereceklerini söylediler. Ve bu olumlu iklim elbette Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde yumuşama getiriyor.

- Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan geçen gün yaptığı açıklamada “Ermenistan ile Azerbaycan anlaşmasına son imzalanır konulur konulmaz, biz de Ermenistan’la normalleşmeyi hızlı şekilde yapacağız.” Dedi. Sizce Türkiye gerçekten Ermenistan-Türkiye sürecini Azerbaycan ile imzalanacak anlaşmaya mı bağlıyor, yoksa bu da başka bir diplomatik adım mı?

- Bu durum, Türkiye’nin politikası açısından kırmızı çizgi. Evet ortada üçlü bir masa yok. Türkiye de Azerbaycan da Ermenistan da bağımsız ülkeler ve kendi görüşmelerini kendileri devam ettirir. Fakat Ankara-Bakü hattında özellikle 2020’den sonra çok daha güçlenen bağ her ay, her yıl daha da kuvvetleniyor. Ayrıca şunu da unutmamak gerekir: Ankara 2020’den önce de, Ermenistan ile normalleşme sürecini Azerbaycan ile barış anlaşmasına bağladığını söylemişti. Yani bu sadece savaşın ortaya koyduğu bir durum değil. O nedenle Hakan Fidan’ın sözleri de sadece diplomatik bir adım değil, bir gerçeğin yansıması. Barış anlaşması Azerbaycan ve Ermenistan tarafından imzalandığında Türkiye ile Ermenistan’ın normalleşmesinin çok hızlı gerçekleşeceğini göreceğimize inanıyorum. 

- Türkiye’de Trump’ın yoluna ilişkin görüşler neler ve nasıl değerlendiriliyor?

- Adı ister Trump rotası olsun ya da bir başka isim konulsun sonuçta bu yol elbette öncelikle Azerbaycan için önemli. Çünkü iki toprak parçasını birbirine bağlıyor. Fakat bununla sınırlı da değil. Elbette Türkiye için de bu çok kritik öneme sahip. Çünkü Nahçıvan ile sınırı olsa da Türkiye’den Bakü’ye kara yoluyla gitmek bu yolla mümkün hale gelecek. Üstelik Orta Asya’daki Türk devletleri ile de artık kapı açılmış olacak. Bu tarihi önemi sebebiyle Türkiye’nin önceliği yolun, rotanın adı değil, içeriği ve bölgede kazandıracakları… Bu nedenle de çok olumlu bir hava hakim…