ERMENI HABER AJANSI

Yunanistan’ın 'To Vima'  gazetesinde yayımlanan bir makalede, ekonomist ve araştırmacı Tigran Ghalumyan, Ermenistan’ın Azerbaycan’la kalıcı barış sağlama yönündeki girişimini yalnızca iki ülke arasındaki bir süreç olarak değil, Güney Kafkasya’nın genelinde diplomasinin, demokrasinin ve istikrarın geleceği açısından kritik bir sınav olarak değerlendirdi. Ghalumyan, aynı zamanda Yunanistan’daki Ermeni toplumu mensubu ve Avrupa merkezli gençlik organizasyonlarında aktif olarak yer alan bir isim.

Yazara göre, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın barış teklifi yüzeyde bir siyasi adım gibi görünse de, esasen bölgede kalıcı barışa giden yolu açabilecek bir irade testidir. Bu teklif, egemenlik ve toprak bütünlüğünün karşılıklı tanınması temelinde şekillenmekte ve uluslararası hukuk, diyalog ve bölgesel istikrara bağlılık içermektedir. Üç on yılı aşkın süredir Dağlık Karabağ merkezli devam eden çatışmalar, 2020 yılında Azerbaycan’ın askeri üstünlüğüyle yeni bir evreye girmişti. Ardından gelen ateşkes ise kalıcı bir çözüm üretmedi. Rusya’nın bölgedeki etkisinin azalmasıyla Türkiye ve İran’ın nüfuzu artarken, Avrupa Birliği diplomatik süreçlere ancak son dönemde yeniden ilgi göstermeye başladı.

Ermenistan’ın sunduğu barış önerisi bu çerçevede dikkat çekicidir. Ancak içeride Başbakan Paşinyan, bu girişim nedeniyle siyasi muhalefet ve halkın bir kesiminden gelen sert eleştirilerle karşı karşıyadır. Özellikle Karabağ’dan Ermenilerin zorla çıkarıldığı 2023 olaylarının yarattığı toplumsal travma hâlâ tazeliğini korumaktadır. Bölgesel düzeyde ise Azerbaycan’ın, Ermenistan’ın uzlaşmacı yaklaşımını zayıflık olarak algılayabileceği ve daha fazla taviz talep edebileceği yönünde kaygılar vardır. Özellikle Sünik bölgesinden geçmesi planlanan “Zengezur Koridoru” önerisi, Ermenistan’ın egemenliğini tehdit eden bir unsur olarak değerlendirilmektedir.

Tüm bu risklere rağmen, kalıcı bir barışın sağlayabileceği kazanımlar büyüktür. Ermenistan için bu, ticaret yollarının açılması, yabancı yatırımın teşvik edilmesi ve demokratikleşme sürecinin hızlanması anlamına gelebilir. Aynı zamanda Güney Kafkasya, Avrupa’nın doğu-batı bağlantıları için stratejik bir geçiş koridoru hâline gelebilir.

Ghalumyan’a göre Avrupa Birliği, Güney Kafkasya’daki gelişmelere karşı daha güçlü bir irade ortaya koymalıdır. Şu ana kadar sınırlı kalan diplomatik katkıların, somut destek paketleriyle, sınır izleme misyonlarıyla ve sivil toplum iş birlikleriyle tamamlanması gerektiğini savunuyor. Avrupa'nın, Ermenistan’ın egemenliğine açık destek vermesi ve bölge dışı taleplerle şekillenen barış modellerine karşı net bir tutum alması gerektiği vurgulanıyor.

Makalede dikkat çekilen önemli bir diğer unsur ise kuşak değişimi. Ermenistan’da ve bölge genelinde genç nesil, geçmişin ideolojik ayrışmalarını ve bitmeyen savaşları reddederek, barışı sadece çatışmasızlık değil, aynı zamanda istihdam, yenilik ve dünyayla bağlantı için bir fırsat olarak görmekte. Bu yeni nesil, liderlerden cesur adımlar atmalarını ve entegrasyon yolunda ilerlemelerini talep etmektedir.

Sonuç olarak, Ermenistan’ın sunduğu barış teklifi yalnızca diplomatik bir belge değil, Güney Kafkasya’nın geleceğini belirleyecek bir tercih anıdır. Bu tercih, iş birliği ve barış yoluyla mı şekillenecek, yoksa geçmişteki düşmanlıklar mı tekrar edilecek? Tigran Ghalumyan’a göre bu sorunun yanıtı yalnızca siyasi aktörlerin değil, aynı zamanda bölgedeki gençlerin geleceğini de doğrudan etkileyecektir.