ERMENI HABER AJANSI

Gündemdeki yerini koruyan Ayasofya'nın camii olması, bir anlamda gözlerin şimdiki Türkiye'nin doğusuna ve güney doğusuna çevrilmesine de neden oldu. Bu bölgelerde çok sayıda kilise camiye dönüştürülürken, bunların en önemlilerinden birisi de Gaziantep'te (tarihi Antep).

Şimdiki adı ile 'Kurtuluş Camii' 1892 yılında Gaziantep'te Antep Meryem Ana Kilisesi veya Surp Asdvadzadzin Katedrali olarak yaptırılmıştır. Önceleri kilise olarak kullanılan bu yer daha sonra Gaziantep Ceza ve Tutukevi olarak kullanıldı.

Daha sonra Türkiye İçişleri Bakanlığı görevini üstlenecek olan Gaziantep eskivalilerinden Abdulkadir Aksu döneminde restarasyonu bitirilerek camiye dönüştürüldü.

Bu tarih hazinesi, eski ihtişamından hiçbir şey kaybetmemiştir.Ermeni Soykırımı döneminden önce Antep'in en büyük kiliselerden biri olduğu gibi şimdi de Gaziantep'in en büyük camilerindendir.

Dikdörtgen planlı, Haç biçimindeki camiinin içerisi mihraba dik sütunlarla üç sahna ayrılmıştır. Haçın kolları dıştan alınlık şeklinde, içten de çapraz tonozlarla örtülmüştür. Ana mekânın ortası yuvarlak kasnaklı, oldukça yüksek kubbelidir.

Kesme taştan yapılan duvarlar üzerinde ilk iki sırada sivri kemerli, üst sırada da yuvarlak pencereler bulunmaktadır. Yapının üzeri kırma bir çatı ile örtülmüştür. Mihrap, dikdörtgen bir niş şeklinde dışarıya çıkıntılıdır. Mihrap duvarına üç sıra halinde pencere dizisi yerleştirilmiştir. Alınlığın ortasında da yuvarlak bir pencere bulunmaktadır. Yapı, ana hatları itibari ile gotik üslubu yansıtmaktadır.

Kilisenin çanı Londra’da yaşayan Ermeni Hrant Köşkeryan tarafından Brezilya’da yaptırılmıştır. Ağırlığı bir ton olan bu çan, Gaziantep Müzesi'nde olduğunu belirtiliyor.

Soykırımından sonra ele geçirilen Ermeni kilisesine minare eklenmiş. Şu an cami olarak kullanılan tarihi Ermeni katedralinin 5 kapısı bulunmaktadır. İki kapısı kuzeye, iki kapısı güneye, ana kapısı ise batıya açılmaktadır. Kilisenin çan kulesi minare olarak düzenlediler.

Surp Asdvadzadzin Katedralinin tarihi 

Gaziantep'te olan Tepebaşı semtinde bulunan, Ermeni Soykırımı'ndan sonra camiye çevirilen tarihi eski Ermeni Apostolik Kilisesi. Sultan II. Abdülhamid'in mimarı olan Ermeni Sarkis Balyan tarafından planlanmış ve 1892 yılında Sarkis Taşçıyan tarafından inşa edilmiştir.

Ermeni Soykırımı'ndan sonra boş kalan Surp Asdvazdadzin Kilisesi bir çok kilise gibi 1920'lerden itibaren cezaevi olarak kullanılmış, 1980 senesinde de camiye dönüştürülmüştür. Çan kuleler yarılarına kadar yıkılarak tek balkonlu minareye çevrilirken, bir minare daha eklenmiştir. 19. yüzyılda Güney Amerika'da yapılan çanı ise Gaziantep müzesine götürüldü.