Toplum14:19, 21 Şubat 2019
Dünya Anadil Günü: Batı Ermenice Türkiye’deki yok olma tehlikede olan anadiller arasında
Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2000’de 21 Şubat tarihini Dünya Anadil Günü ilan etti. Bu gün, 19 yıldır dünyada dilsel farkındalık yaratmak ve çok dilliliği teşvik etmek için kutlanıyor. Bu yıl ise 21 Şubat’ın farklı bir anlamı var. Zira BM, 2019’u da Dünya Yerli Dilleri Yılı ilan etmişti.
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası Editörü Chris Molesey, yerli dilleri “tarih yazılmaya başladığından beri belirli bir coğrafyada konuşulan diller” olarak tanımlıyor.
UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası’na göre Türkiye’de 18 yok olmuş veya yok olma tehlikesi altında olan dil olduğunu gösteriyor. Bunların üçü tamamen yok olmuş durumda: Ubik, Mlahso ve Kapadokya Yunancası. Hertevin ise yok olmak üzere. Hertevin ve Mlahso dilleri Süryani dilleri ailesinden, bir diğer Süryani dili olan Turoyo da UNESCO listesinde ciddi olarak tehlikede olarak görülüyor.
Bu dilleri Ladino ve Gagavuzca dilleri takip ediyor. Bunlar da UNESCO listesinde ciddi olarak tehlikede olan diller arasında. Romanca, Batı Ermenicesi, Hemşince, Lazca, Pontus Yunancası, Abazaca, Suret de yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan dillerden.
UNESCO; Adigece, Abhazca, Kabar-Çerkes dilleri ve Zazaca’yı da “kırılgan” diller kategorisinde görüyor.
Dil çalışmaları ve envanterinde bir diğer önemli kaynak olan Ethnologue adlı internet sitesi ise Türkiye’de hali hazırda konuşulmakta olan 39 dil olduğunu yazıyor.
Listede Osetçe, Uygurca, farklı Arapça lehçeleri, Sırpça ve Arnavutça gibi kimisi Türkiye’de yerli kimisi de göçler sonucunda ülkenin dağınık bölgelerinde konuşulan diller de yer alıyor.
BM verilerine göre dünyada her iki haftada bir dil, içinde geliştiği entelektüel ve kültürel ortamla birlikte yok oluyor. Dünya üzerinde konuşulan dillerin yüzde 40’ı yok olma tehlikesi altında. Bütün dünyada 7 binden fazla dil konuşuluyor, 5 binden fazla “yerli” kültür yaşıyor, 370 milyondan fazla “yerli” insan yaşıyor.
Dünyada dilsel çeşitliliğin en yüksek olduğu ülke Papua Yeni Gine. Nüfusu 8 milyondan biraz fazla olan ülkede 800’den fazla dil konuşuluyor. Dilsel çeşitliliğin en düşük olduğu ülke ise Kuzey Kore. UNESCO verilerine göre ülkenin dilsel çeşitliliği yok.
Bölümün son haberlerİ
Bununla beraber 2023 yılında yayınlanması gereken Azınlık Vakıfları Hastane Seçimleri Yönetmeliği hâlâ yayınlanmış değil.
Yürüyüşe katılanlar Ermenice ve Gürcüce "İnkar soykırımın devamıdır", "Hatırlıyorum ve talep ediyorum", "Türk inkarına son" başlıklı pankartlar taşıdı.
Rapor, Ermenistan'da pozitif barışın tüm alanlarının son on yılda geliştiğini belirtiyor.
Alıntı
İranist Begijanyan, Reisi’nin ifadelerini yorumladı: “Ermenistan'a baskı yapılırsa Tahran müdahale eder”
En Çok Okunan
Turan.az'ın yazdığına göre, uydu fotoğraflarında sadece anlaşılmaz bir nesnenin inşa edildiği görülüyor.
ABD Almatı deklarasyonuna dayanan Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki sınırların belirlenmesi sürecini memnuniyetle karşıladı.
Görüşmede bakanlar, iki ülke arasındaki ilişkilerinin gündemine ve siyasi diyalog konularına ilişkin konuları ele aldılar.
Hatırlanacağı üzere ABD de ünlü Azerbaycanlı insan hakları savunucusu Anar Memmedli'nin tutuklanmasından derin kaygı duyduğunu belirtmişti.
Açıklamada, "Soykırım Ücretsiz Şarkı Yarışması" ismi ile yerel sanatçıların da protestoda sahne alacağı kaydedildi.
Takvİm
Anket
Bu yıl Ermenistan ile Türkiye devlet sınırı iki ülke vatandaşları için açılır mı?
Pİyasalar
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |