Թուրքական մամուլը և Վիլյամ Սարոյանը

Մշակութային12:25, 02 Սեպտեմբեր 2019

Թուրքական մամուլը և Վիլյամ Սարոյանը

Թուրքական «Bianet» թերթի թղթակից, ֆոտոլրագրող և վերլուծաբան Սերդար Քորուջուն իր սյունակում անդրադարձել է ամերիկահայ մեծանուն գրող Վիլյամ Սարոյանի կյանքին ու գործունեությանը:

Հոդվածի հեղինակն աշխարհահռչակ գրողի կենսագրության մասին հատվածում թույլ է տալիս մի անճշտություն, որը, սակայն, որոշակի տարածվածություն ունի թուրքական շրջանակներում: Ըստ այդ տարածված սխալի՝ Վիլյամ Սարոյանի իրական անունը Արամ է, իսկ ազգանունը՝ Քարաօղլանյան: Շփոթության պատճառը հավանաբար այն է, որ 1905թ. հայկական կոտորածից մազապուրծ Սարոյանների ընտանիքի հետ միասին Բիթլիսից ԱՄՆ-ի Կալիֆորնիա նահանգ են գաղթել նաև իր քեռիների՝ Քարաօղլանյանների ընտանիքները:

Քորուջուն իր հոդվածում ուշադրություն է հրավիրում Թուրքիայում «Սարոյան» ազգանվան հետ կապված մեկ այլ շփոթմունքի վրա ևս:

«Երբ ավարտվեց 2-րդ համաշխարհային պատերազմը,- գրում է Քորուջուն,- ԱՄՆ-ի հայկական կոմիտեներն իրենց պահանջներն էին տարածում աշխարհով մեկ: «New York Times» թերթում անգամ այդ թեմայով հրապարակված բաց նամակում պահանջվում էր ԽՍՀՄ-ին վերադարձնել Կարսը և Արդահանը: Իսկ այդ նամակի տակ արված ստորագրությունն ասում են, որ «Սարոյան» ազգանվամբ էր»:

Քորուջուն հիշեցնում է, որ այդ ժամանակ թուրքական «Cumhuriyet» թերթը 1945թ. հուլիսի 22-ի համարում գրել է, որ ճանաչված հայ գրողներից Սարոյանը նույնպես ստորագրել է հիշյալ նամակի տակ: Սակայն ճշմարտությունը հետո պիտի պարզվեր: Այդ ստորագրողը Վիլյամ Սարոյանը չէր եղել: Պարզվելուց հետո իսկույն տարածվել է համապատասխան հերքումը:

Հոդվածի հեղինակը վկայակոչում է թուրք լրագրող Դողան Նադիի՝ 1945թ. հուլիսի 31-ին հրապարակված «Ամերիկայում հայկական հարցի էությունը» հոդվածը, որտեղ նշվում է, որ նամակ ստորագրողը մեկ այլ Սարոյան էր, ով Կալիֆորնիայում առևտրով էր զբաղվում:

«Նադին ասում էր, որ մարդ առաջին հերթին ենթադրում են, որ Սարոյանը Ամերիկայում սիրված հայ գրողը պիտի լինի, մինդեռ «ենթադրողը» հենց այն թերթն էր, որն այդ թեման սխալմամբ Թուրքիայի օրակարգ էր բերել»:

Այնուհետև նշվում է, որ Վիլյամ Սարոյանը այդպիսի տեքստ առանց այդ էլ չէր կարող ստորագրել, քանի որ այդ ժամանակաշրջանում նա ավտովթարից վիրավորվել և հոսպիտալացվել էր:

Նշենք, որ հարուստ գրական ժառանգություն թողած Վիլյամ Սարոյանի ստեղծագործությունները թարգմանվել են նաև թուրքերեն և տպագրվել «Արաս» հրատարակչատան կողմից: