15:00, 16 Հուլիս 2019
Թուրք վերլուծաբան. «S-400-ների մասերի մատակարարման օրը պատահական չէր ընտրված»
Թուրք հայտնի պատմաբան, թուրքական «Haberturk» պարբերականի վերլուծաբան Մուրադ Բարդաքչըն ուշագրավ հոդված է հրապարակել Ռուսաստանի կողմից Թուրքիային վաճառած ռուսական S-400 ՀՕՊ համակարգերի վերաբերյալ՝ «Ռուսաստանի կողմից S-400-ների մասերի մատակարարման մեկնարկի օրը պատահականություն չէր» վերնագրով։
Հոդվածում նշվում է, որ Ռուսաստանը S-400-ների մասերը սկսեց մատակարարել հուլիսի 12-ից։ Ըստ հոդվածի հեղինակի՝ այդ օրը պատահական չէր ընտրված, քանի որ 1947թ.-ի հենց այդ օրը Թուրքիայի և ԱՄՆ-ի միջև ստորագրվել էր փոխօգնության մասին պայմանագիր։ Եվ այս առումով այն ունի խորհրդանշանական նշանակություն։
ԱՄՆ-ի հետ փոխօգնության համաձայնագիրը ստորագրվել էր Թուրքիայի այն ժամանակվա արտգործնախարար Հասան Սաքանի և Թուրքիայում ԱՄՆ-ի դեսպան Էդվին Վիլսոնի կողմից։
«Վերջապես S-400-ները հասան մեզ,- գրում է հեղինակը։ -Այն S-400-ները, որոնց վերաբերյալ քննարկումներ եղան ամիսներ շարունակ, այն S-400-ները, որոնք առաջացրեցին ԱՄՆ-ի զայրույթը, այն S-400-ները, որոնք անհանգստացրեցին ՆԱՏՕ-ին ու մեծ ազդեցություն թողեցին մեր դիվանագիտական հարաբերությունների վրա»։
Այնուհետև Բարդաքչըն պնդում է, որ S-400-ների գնումը պայմանավորված էր այն վճռական քաղաքականությամբ, որը որդեգրել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։
«Այդ համակարգերը գնելու որոշումը պակաս կարևոր չէր այն որոշումից, երբ մենք միացանք 20-րդ դարում Գերմանիայի գլխավորությամբ ստեղծված ռազմաքաղաքական բլոկին, կամ, երբ մենք 2-րդ աշխարհամարտից հետո ընտրություն կատարեցինք դեպի արևմտյան երկրներ՝ ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ»։
Բարդաքչըն նկատել է տալիս, որ Թուրքիայի սպառազինությունը պատմության ընթացքում պարբերաբար փոփոխության է ենթարկվել՝ կախված այն բանից, թե Թուրքիան, կամ ասենք Օսմանյան կայսրությունը, որ ռազմաքաղաքական դաշինքի մեջ են եղել։
«18-րդ դարում, երբ մենք մոտ էինք Ֆրանսիայի հետ, մեր ֆինանսական հնարավորությունների չափով բանակին մատակարարում էինք ֆրանսիական սպառազինություն։ Օսմանյան կայսրության սուլթան Աբդուլ Համիդ 2-րդի ժամանակ մենք լավ հարաբերություններ ունեինք Գերմանիայի հետ և մեր ձեռքում եղած հրանոթները, հրացանները գերմանական էին։ Իսկ երբ մենք որոշում կայացրեցինք բարեկամանալ ԱՄՆ-ի հետ 1940-ական թթ., մեր սպառազինությունը դարձավ ամերիկյան՝ ՆԱՏՕ-ի պահանջներին համապատասխան»։
Բարդաքչի կարծիքով՝ այս գործարքով եթե անգամ ՆԱՏՕ-ից դուրս գալու խնդիր չկա, ապա այնուամենայնիվ, նման գործարքով Անկարան իր հայացքը թեքում է դեպի այլ ուղղություն։
«Սա նշանակում է, որ այս գործարքից հետո Ռուսաստանը միանում է այն երկրներին, որոնցից մենք նախկինում գնել ենք սպառազինություն։
Բարդաքչըն պարզաբանելով, թե ինչու են ժամանակին ԱՄՆ-ի հետ փոխօգնության պայմանագիր ստորագրել, նշում է, որ դրա նախաձեռնողն եղել է ԱՄՆ-ի կոնգրեսը, որը նախագահ Հարի Թրումենին լիազորեց օգնություն ցուցաբերել որոշ երկրներին, «ավելի ճիշտ սկսել «որս» դաշնակիցներ փնտրելու համար»։
«Հապա նայեք ճակատագրի և պատմության հեգնանքին. մեր կողմից գնված S-400-ների առաջին խմբաքանակի մասերը ռուսները մատակարարում են այն նույն օրը, երբ մենք 72 տարի առաջ ԱՄՆ-ի հետ ստորագրեցինք պայմանագիր՝ լայնամասշտաբ փոխօգնության մասին։ Հավանականությունը, որ դա պատահականություն է, իմ կարծիքով չափազանց քիչ է։ Եթե մատակարարման օրը պատահական չէր ընտրված, ապա մնում է գլուխ խոնարհել ռուսների առջև»։
Ուղիղ խոսք
Ոմանց ձեռքին միջուկային մարտագլխիկներով հրթիռներ կան, իսկ իմ ձեռքում ինչո՞ւ չպետք է լինեն: Ես դա չեմ ընդունում
ամենաշատ ընթերցված
Ermenihaber.am-ը հատուկ հարցազրույց է պատրաստել թյուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Մելինե Անումյանի հետ:
Ermenihaber.am-ը Հայոց ցեղասպանության 109-րդ տարելիցի կապակցությամբ հատուկ հարցազրույց է անցկացրել Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրենի հետ։
Առաջնահերթ հարցն ուղղակի սա է. հարգանք ցուցաբերել հայ հանրության ցավի, ցեղասպանության կորուստների նկատմամբ...
«Դուք Իսրայելի վարչապետին մեղադրում եք նացիստական գործելաոճի մեջ, սակայն մյուս կողմից էլ շարունակում եք Իսրայելի հետ ինտենսիվ առևտրատնտեսական հարաբերոթյունները»։
Արաբ դիվանագետը նշել է, որ Թուրքիան այդ ծրագիրը ներկայացրել է նաև ԱՄՆ-ին և Իսրայելին, սակայն արաբական շատ երկրներ, այդ թվում Եգիպտոսը, դեմ են արտահայտվել առաջարկին։
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |