Հասարակական10:18, 18 Օգոստոս 2015
Genom Türkiye. «Ներկայիս Թուրքիայի բնակչությանը գենետիկորեն ամենամոտը հայերն են»
Աշխարհի գրեթե բոլոր ազգերն իրենց ծագման պատմությունը կապում են մեկ ընտանիքի հետ, բոլոր ծագումնաբանական առասպելները նմանատիպ ուղղվածություն ունեն: Այնինչ, գիտությունն այդ առասպելները չի հաստատում:
Թուրքական «Genom Türkiye» գիտական կայքը ներկայացնում է թուրք ազգի և լեզվի ծագումնաբանության վերաբերյալ շատ հետաքրքիր մի հոդված՝ կոտրելով միջինասիական երկրների ազգերի վերաբերյալ թուրքերի մեջ տարածված այն կարծրատիպերը, թե նրանք բոլորը «թուրքական» կամ «թուրքալեզու» ազգեր են:
Ըստ աղբյուրի՝ Միջին Ասիայի ուրալ-ալթայական լեզուներով խոսող ազգերից միայն թուրքմեններն են, որ իրենց թուրք են համարում, մյուս ազգերը՝ ուզբեկները, ղազախները, ղըրղըզները, թաթարները, թեև հեշտությամբ հասկանում են միմյանց լեզուն և ընդունում են թուրքերի հետ իրենց ազգակցությունը, սակայն իրենք իրենց թուրք չեն համարում և իրենց այլ կերպ են անվանակոչվում:
«Թուրքիայում տարածված ամենահիմնական սխալն այն է, որ «թուրքերեն» անվանումը ընկալվում է որպես ուրալ –ալթայական լեզուների ընդհանուր անվանում: Մինչդեռ «թուրք»-ը ուրալ-ալթայական լեզուներով խոսող ազգերի միայն մի մասի անունն է , իսկ «Թուրքիստանը»՝ Միջին Ասիայի տարածքի միայն մի հատվածի անվանում, այլ ոչ թե այն ողջ տարածքի անվանումը, որտեղ խոսվում են ալթայական լեզուները: Օրհոնյան արձանագրություններում անգամ թուրքերի հետ միասին հիշատակվում են նաև ղըրղըզները, թաթարները, և այս հասկացություններից ոչ մեկը մյուսին չի ընդգրկում»:
Ըստ աղբյուրի՝ Օսմանյան կայսրությունը եվրոպական աղբյուրներում սկսեց հիշատակվել որպես թուրքական պետություն 19-րդ դարի կեսերից՝ շնորհիվ ծագումով թուրքմեն Սելջուկ Բեյի: Իսկ այնուհետև, Օսմանյան կայսրության հզորացմանը զուգընթաց կայսրության ներսում ապրող բոլոր ազգակից ժողովուրդները գերակայող թուրքերի ազդեցության տակ սկսեցին անվանակոչվել ընդհանուր «թուրք» անվամբ:
Ի լրումն այս փաստարկների՝ աղբյուրը հիշեցնում է նախաօսմանյան ժամանակաշրջանը, երբ նույն աշխարհագրական տարածքներում գերակշռում էին թաթարները (Չինգիզ խանից հետո հիմնված պետությունները ձևավորել էին մոնղոլ–թաթարական կայսրություն) և այդ շրջանում, ճիշտ օսմանյան կայսրությունում եղածի նմանությամբ, բոլոր ազգակից լեզուները թաթարերեն անման մեջ էին միավորվում, իսկ ազգակից ժողովուրդները համարվում էին թաթարներ, ինչը, բնականաբար, հեռու էր գիտական հիմնավորումներ ունենալուց:
Այղբյուրը նշում է, որ այդ շրջանի ռուսական պատմական աղբյուրներում նույնիսկ կարելի է հանդիպել «Ադրբեջանական թաթարներ» և նմանատիպ այլ ձևակերպումների, որոնք ևս գիտականորեն հիմնավորված չեն և պայմանավորված են թաթարների՝ տվյալ ժամանակի գերակա ազգը լինելու հանգամանքով:
Ի լրումն այս ամենի՝ «Genom Türkiye»-ն ներկայացնում է Թուրքիայի բնակչության գենետիկական կազմի հետազոտությունների վրա հիմնված ծավալուն վերլուծություն, որտեղ ցույց է տրվում Թուրքիայի բնակչության ոչ միատարրությունը և ներկայացվում Անատոլիայի տարբեր շրջանների բնակիչների գենետիկական կազմի ու ծագումնաբանության վերաբերյալ բավական ամբողջական և հիմնավոր տվյալներ:
Ներկայացված արդյունքները հիմնված են իրենց տեսակի մեջ եզակի գիտական աղբյուրների տվյալների վրա, մասնավորապես՝ Թուրքիայի գենետիկ կազմի վերաբերյալ միակ ամբողջական հետազոտության՝ արված 9 աշխարհագրական մասի բաժանված Անատոլիայի բնակչությունից վերցված 523 ԴՆԹ նմուշի հիման վրա, ինչպես նաև՝ «National Geographic»-ի հետ համագործակցության շրջանակներում գենետիկական նախագծեր իրականացնող “Family Tree DNA” կազմակերպության տվյալների վրա: Նշենք , որ ԱՄՆ –ի Տեքսաս նահանգում գտնվող “Family Tree DNA-Genealogy by Genetics” ընկերությանն է պատկանում աշխարհի ամենահարուստ գենետիկական տվյալների արխիվը:
Նշենք միայն այդ արդյունքների առավել ուշագրավ կետերից մեկը, համաձայն որի՝ «Ներկայիս Թուրքիայի բնակչության ամենամոտ գենետիկական ազգակիցները հայերն են»: Հայերին հաջորդում են վրացիները, արաբներն ու հույները:
Այս ենթաբաժնի վերջին նորությունները
Բացարձակապես չի նշվում, որ միջնադարյան այդ քաղաքն ու եկեղեցին հայկական են։
Հուլիսի 1-ին Սարաչհանե հրապարակում ցույցի ժամանակ մի խումբ ցուցարարներ վիրավորել էին Էրդողանին և դիմադրել ոստիկանությանը:
Ֆորումի բացման արրաողությանը ելույթ կունենան Թուրքիայի նախագահականի հանրային կապերի վարչության ղեկավար Ֆահրեթին Ալթունը և Անկարայում Չինաստանի դեսպան Լյու Շաոբին։
Ուղիղ խոսք
Անկարայում հարձակում TUSAŞ-ի վրա․ մանրամասներ և վերլուծություն
ամենաշատ ընթերցված
Բացարձակապես չի նշվում, որ միջնադարյան այդ քաղաքն ու եկեղեցին հայկական են։
Պատրիարքարանի փակ լինելու վերաբերյալ Մաշալյանն ասել է, որ այդ հարցում Հայաստանը թույլ էր տվել արարողակարգային սխալ:
Այդ մասին հայտարարել է Թուրքիայի նախագահը Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Ստեփանակերտում «Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության» 17-րդ գագաթնաժողովի շրջանակներում։
Վարժանքներին մասնակցում են Ադրբեջանը, Հունգարիան, Հորդանանը, Կատարը, Սաուդյան Արաբիան, ԱՄՆ-ն և ՆԱՏՕ-ն։
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարության մամուլի խոսնակն անդրադարձել է Իրաքի Քիրքուկ քաղաքում տեղի ունեցող զարգացումներին։
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
| EUR | TRY | USD |
| 549.84 | 90.05 | 485.12 |