Ցեղասպանություն12:09, 21 Ապրիլ 2015
Մահչուփյան. «Թուրքերը որոշ պարզ ճշմարտություններ պետք է տեսնեն»

Թուրքիայի վարչապետ Ահմեթ Դավութօղլուի պատվավոր խորհրդական Էթյեն Մահչուփյանը կրկին խոսել է Հայոց ցեղասպանության մասին: Այս անգամ Մահչուփյանը թուրքական «Աքշամ» թերթում հոդված է հրապարակել, որում նշում է, որ շատ պարզ բաներ կան, որոնք թուրքերը պետք է տեսնեն: Եվ այդ պարզ ճշմարտություններից մեկն էլ այն է, որ ՄԱԿ–ի կողմից ցեղասպանության սահմանման համաձայն 1915 թվականի աքսորը ցեղասպանություն է, և այլ բան կարծելու հնարավորություն իսկ չի թողնում:
Մահչուփյանն իր «Որոշ պարզ ճշմարտություններ» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ հայերը տարածվելով աշխարհով մեկ իրենց ինքնությունը և մշակույթը պահպանելու համար միջոցներ էին փնտրում: Ըստ Մահչուփյանի` այդ փնտրտուքի համար հիմք դարձավ «աշխարհով մեկ սփռվելը» հիշողության մեջ վառ պահելու գաղափարը: Իսկ հետագայում ասպարեզ բերված «ցեղասպանություն» բառը դարձավ այդ «հիշողությունը վառ պահելու» գործընթացի գաղափարական հենքը:
Մահչուփյանը գրում է. «Հայոց ցեղասպանություն» տերմինը կարճ բնորոշումն է այն ամենի, ինչը տեղի է ունեցել, և այն, ինչը հայերը կորցրել են ու ավելին ասելու կարիք չի մնում: Այս տեսանկյունից «ցեղասպանություն» եզրույթը հայերի համար ունեցել և օգտակար (առողջացնող) և վնասակար (հիվանդացնող) ազդեցություն: Օգտակարն այն էր, որ յուրաքանչյուր ընտանիքի դառը անցյալը դառնում էր համընդհանուր ցավի մի մասը: Միաժամանակ վնասակար էր, քանի որ տեղի ունեցածը գաղափարականացվում էր, քաղաքականացվում և ներկայացվում որպես մարդկային զգացմունքայնությունից անդին մի առաքելություն»:
Մահչուփյանը գրել է նաև թուրքերի վրա տեղի ունեցած իրադարձությունների օգտակար (առողջացնող) և վնասակար (հիվանդացնող) ազդեցություն մասին: Նա նշում է, որ Թուրքիայի ոչ հայ քաղաքացիները այդ մասին իմանում են կեղծված պատմության միջոցով: «Պետական քարոզչությունը, որը հանցագործին և տուժողին տեղերով փոխել է, ինչպես նաև խաբեությունը, թուրքերի վրա էլ օգտակար (առողջացնող) և վնասակար (հիվանդացնող) ազդեցություն են թողել: Մի կողմից թուրքերին հնարավորություն տրվեց նոր ինքնություն ձևավորել՝ մոռացության տալով կայսրության անկման ցավը և գաղթով հեռացող ցավերը: Իսկ մյուս կողմից չկրթված լայն զանգվածները ստիպված եղան օտարանալ իրենց պատմությունից ու մշակույթից և փարվել մակերեսային ինքնության:
Այժմ բոլորը ինչպես իրենք իրենց հետ, այնպես էլ այլոց հետ. կամա թե ակամա առերսվում են: Կա մի պարզ ճշմարտություն, որ թուրքերը պետք է տեսնեն՝ ՄԱԿ-ի սահմանմամբ 1915-ի տեղահանությունն այլ կերպ հնարավոր չէ բնորոշել, քան ցեղասպանություն: Բավականին լայնածավալ սահմանման մեջ ցեղասպանություն է համարվում որոշակի էթնիկ խմբին, կամ դրա մի հատվածին իր պատկանելության պատճառով ոչնչացնելը, վնաս հասցնելը կամ մշակույթը ոչնչացնելը: Երեխաներին իրենց մայրերից բաժանելը նույն բառով է բնորոշվում՝ ցեղասպանություն»,- գրել է Մահչուփյանը՝ նշելով, որ «ցեղասպանության» սահմանման մեջ կարևոր է նաև «նպատակի» առկայությունը:
Հոդվածագիրը, անդրադառնալով երիտթուրքերի դիտավորության առկայությանը, գրում է, որ եթե անգամ հայ գաղթականների առաջին քարավանների համար հնարավոր է խոսել «բարի մտադրությունների» մասին, ապա հաջորդ քարավանների դեպքում արդեն նման բան դժվար է ասել: Նա հիշեցրել է, որ տեղահանության քարտեզը ընդգրկում է ամբողջ երկիրը, իսկ հայ տղամարդկանց նախօրոք զորակոչում էին, հետո բանվորական վաշտերում զինաթափում: Մահչուփյանը նաև ավելացնում է, որ երիտթուրքերի կենտրոնի, «Թեշքլիաթ-ի Մահսուսի» (Հատուկ կազմակերպություն) և այդ ժամանակվա Ներքին գործերի նախարարության՝ տեղահանության հարցերով պատասխանատու վարչության արխիվներն ամբողջությամբ այրվել են: Ըստ Մահչուփյանի՝ այն ժամանակ մոտ 2.500 եկեղեցի և 2.000 դպրոցի ու մարդկանց ունեցվածքի առգրավվումը, ինչպես նաև հանրապետական շրջանում ևս բացեիբաց շարունակված այդ քաղաքականությունն ավելի ամբողջական է դարձնում տեղի ունեցածը:
«Կարճ ասած, այս աշխարհում, երբ ամեն մի վայրագություն «ցեղասպանություն» են անվանում, իրատեսական չէ ակնկալել, որ 1915 թվականը դուրս մնա այդ սահմանումից»,- եզրափակել է Մահչուփյանը:
Այս ենթաբաժնի վերջին նորությունները

Կա՞ արդյոք երաշխիք, որ հայկական կողմի հետ հարաբերությունները կարգավորելուց հետո մի օր թուրքը կրկին «թուրը չպիտի սրի»:

«1915-ին Թուրքիայի 13 միլիոն բնակչության 3 միլիոնը կազմում էին քրիստոնյա ժողովուրդները։ Այսօր բնակչությունը 86 միլիոն է, բայց քրիստոնյաների թիվը ընդամենը 50 հազար է: Ինչու՞»։

Յավաշը նշել է, որ չնայած Թրամփը Բայդենին հակառակ չի օգտագործել «ցեղասպանություն» եզրույթը՝ այդուհանդերձ երևում է, որ «1915-ի վերաբերյալ ընդհանուր դիրքորոշումը հիմնական գծերով շարունակվում է»։
Ուղիղ խոսք

Անկարայում հարձակում TUSAŞ-ի վրա․ մանրամասներ և վերլուծություն
ամենաշատ ընթերցված
Օրենքի նախագիծը 28 պատգամավորի ստորագրությամբ արդեն ներկայացվել է Թուրքիայի ազգային մեծ ժողով։
Բացարձակապես չի նշվում, որ միջնադարյան այդ քաղաքն ու եկեղեցին հայկական են։
Պատրիարքարանի փակ լինելու վերաբերյալ Մաշալյանն ասել է, որ այդ հարցում Հայաստանը թույլ էր տվել արարողակարգային սխալ:
Նախատեսվում է, որ ատոմակայանի առաջին բլոկը կսկսի էլեկտրաէներգիա արտադրել 2026-ին։
Այդ մասին հայտարարել է Թուրքիայի նախագահը Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Ստեփանակերտում «Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության» 17-րդ գագաթնաժողովի շրջանակներում։
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |