Հոդված09:44, 19 Փետրվար 2014
Էրդողանին վիրավորելու գինը
Վերջին
ժամանակներս թուրքական մամուլում հաճախ
կարելի հանդիպել լուրեր այն մասին , որ
Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը դատի է տվել այս կամ այն քաղաքացուն իրեն անձնական վիրավորանք հասցնելու համար և շահել դատը: Առհասարակ պետք է նկատել, որ Թուրքիայում վարչապետին վիրավորում են միայն
համարձակները, քանի որ պատիժը չի ուշանում: Ընդ որում վարչապետի անձը
վիրավորողների պատիժները էականորեն տարբեր են: Որոշները պատժվում են՝ դատապարտվելով
ազատազրկման կամ դրամական տուգանքի: Որոշները հեռացվում են աշխատանքից կամ «ինքնակամ»
հրաժարական տալիս, որոշներն էլ արտաքսվում հայրենի քաղաքից, կամ նույնիսկ
երկրից:
Ներկայացնեմ նմանատիպ դեպքերից առավել քննարկվածները.
2012 թվականին, Թուրքիայի Էսքիշեհիր քաղաքում մի խումբ քաղաքացիներ բողոքի ակցիայի ընթացքում, քննադատելով կառավարության գործունեությունը, վանկարկել էին «IMF-ի (Արժույթի միջազգային հիմնադրամ) ստրուկ, տերերի ստրուկ Էրդողան»: Ակցիային մասնակցող 17 քաղաքացիների դեմ հարուցվել էր քրգործ` պետական գործչին վիրավորելու մեղադրանքով: Կայացվեց դատավճիռ. Էրդողանի հասցեին «վիրավորական արտահայտություններ» վանկարկած քաղաքացիներից 3-ը
դատապարտվեցին 1-ական, իսկ 14-ը 2-ական տարի ազատազրկման:
Մեկ այլ հայցով ազատազրկման է դատապարտվել Facebook սոցիալական ցանցում (2012թ. մարտի 3-ին) Էրդողանին վիրավորած մի պատանի: Դատարանը վճռել էր վարչապետին վիրավորելու համար 17-ամյա այդ տղային պատժել 11 ամիս 20 օր ազատազրկմամբ:
Ինչպես վերևում նշեցի պատժամիջոցները տարբեր են լինում և քիչ չեն բարոյական վնասի
համար դրամական փոխհատուցման պատիժները: Այսպես օրինակ `
դատարանի վճռով (2013թ հուլիս) թուրքական ընդդիմադիր «Taraf» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Ահմեթ Ալթանը պարտավորվել էր Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին 15.000 լիրա բարոյական վնասի փոխհատուցում վճարել: Ըստ Էրդողանի` «Taraf»-ի գլխավոր խմբագիրն իր թերթի հունվարի 4-ի համարում «Պետության հանցակցությունը և բարոյականությունը» վերտառությամբ հոդվածում վիրավորել էր իրեն: Ի դեպ, Էրդողանը հաճախ է դատի տալիս ընդդիմադիր մամուլի ներկայացուցիչներին: 2012թ. հոկտեմբերին Էրդողանը շահել էր «Taraf»-ի
մեկ այլ հոդվածագրի` Պերիհան Մաղդենի դեմ բացած դատը:
Թուրքիայի կառավարության ղեկավարը շահել է նաև թուրք գրող Իհսան Էլիաչըքի դեմ դատը, ստիպելով նրան վճարել 2 հազար լիրա փոխհատուցում: 2013
թվականի հունիսի 18-ին սոցիալական կայքերից մեկում արած հրապարկման մեջ Իհսան Էլիաչըքը, մեկնաբանելով Գեզի զբոսայգու պայքարում Թուրքիայի վարչապետի գործելակերպը, նրան անվանել էր «Բռնապետ,կաշառակեր, անամոթ զրպարտիչ, խաբեբա»: Բացի այդ Էրդողանին վիրավորելու համար դատարանը պարտավորեցրել է Թուրքիայի ընդդիմադիր «Ժողովրդահանրապետական կուսակցության» (ԺՀԿ-CHP) պատգամավոր Հուսեյին Այգյունին` վճարել
100.000 լիրա փոխհատուցում, քանի
որ նա Էրդողանին ահաբեկիչ էր անվանել:
Էրդողանը անողոք է հատկապես
ընդդիմադիր գործիչների հանդեպ: Նա 20 դատական հայց է ներկայացրել Թուրքիայի «Ազգայնական շարժում» կուսակցության (ԱՇԿ-MHP) ղեկավար Դևլեթ Բահչելիի դեմ, որոնցից 6-ի դատավարությունները
ավարտված են և Թուրքիայի գլխավոր ազգայնականը արդեն իսկ դատապարտված է վճարել 44.500 լիրա փոխհատուցում: Մեկ այլ ընդդիմադիր գործչի` «ԺՀԿ»-ի առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուի դեմ ներկայացված
հայցերը գերազանցում են Բահչելիի դեմ ներկայացվածներին:
Թուրքիայում Էրդողանին վիրավորողները, եթե նույնիսկ չեն պատժվում դատական կարգով, ապա իրենց աշխատանքը
կորցնելու մեծ վտանգի առաջ են կանգնում: Այդպես պատահեց թուրքական առաջատար պարբերականներից մեկի`«Վաթան» թերթի
մարզական մեկնաբան Քադիր Չեթինչալըի
հետ: Նա այս տարվա հունվարի 25-ին «Twiiter» միկրոբլոգի իր անձնական էջում էրդողանի հասցեին վիրավորական գրառում էր կատարել: Ի դեպ, նա թվիթում նույնիսկ չէր նշել
վարչապետի անունը և հետագայում հերքել էր, որ դա հասցեագրված է Էրդողանին: Բայցևայնպես նրան հեռացրեցին աշխատանքից: Նույն
պատժին էր արժանացել նաև Բորաջեթ ավիաընկերության օդաչու Ու. Ա-ն` Ֆեյսբուքում Էրդողանին
հայհոյելու համար:
Եվ, ի վերջո, անդրադառնամ թերևս ամենաթարմ
ու աղմկահարույց դեպքին: Թուրքիայի կառավարության որոշմամբ` վերջերս երկրից արտաքսվեց ադրբեջանցի բլոգեր, «Todays Zaman» թերթի թղթակից Մահիր Զեյնալովը` «Twitter»-ում կատարած գրառումների պատճառով: Զեյանլովը մեղադրել էր Էրդողանին` Ալ-Քաիդա ահաբեկչական խմբավորման հետ կապ ունենալու մեջ: Էրդողանը Զեյնալովի դեմ դատական հայց էր ներկայացրել` «իր անձը վիրավորելու, նսեմացնելու, ինչպես նաև հասարակության մեջ ատելություն և թշնամություն սերմանելու մեղադրանքով»: Զեյնալովը ոչ միայն արտաքսվեց երկրից, այլև հետագայում նրա մուտքը Թուրքիա արգելվեց:
Եվ չնայած տասնյակ դատավարություններին, հազարավոր դոլարներով փոխհատուցումներին,
աշխատանքից հեռացումներին ու երկրից վտարելուն`
Էրդողանին չի հաջողվում լռեցնել հասարակությանը: 2013թ սեպտեմբերին մամուլում տարածվեց տեղեկություն այն
մասին, որ թուրք ծրագրավորողների կողմից ստեղծված հատուկ ծրագրի շնորհիվ, որը կարողանում է 10
րոպեի ընթացքում գտնել թուրքական մամուլում հրապարակված վիրավորանք կամ հայհոյանք պարունակող լուր, հոդված կամ մեկնաբանություն, պարզվել
է հետևյալ իրողությունը. Թուրքիայում քաղաքական գործիչներից
ամենաշատը վիրավորանք հասցեագրում են վարչապետ Էրդողանին: Ի
դեպ, Էրդողանը նաև ծաղրանկարիչների «սիրելի» կերպարն է: Նրա մասնակցությամբ կան բազմաթիվ
ծաղրանկարներ:
Աստղիկ Իգիթյան
Ermenihaber.am
Այս ենթաբաժնի վերջին նորությունները
Չի կարող պատահել, որ ազգի մեծամասնությունը կոտորվի, հայրենիքի մեծամասությունը հափշտակվի, բայց փրկված բեկորների մեջ մաղձ ու դառնություն կամ ատելություն ու վրեժ չառաջանա:
Ermenihaber.am-ը ներկայացնում է թուրք լրագրող-գրող Նևզաթ Օնարանի՝ «Համիդիեից ապրիլի 24» խորագրով հոդվածի հայերեն թարգմանությունը։
Ermenihaber.am-ը ներկայացնում է 2023-ի վերջին և 2024-ի սկզբին, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին Անկարայից հնչած հայտարարությունները։
Ուղիղ խոսք
Ոմանց ձեռքին միջուկային մարտագլխիկներով հրթիռներ կան, իսկ իմ ձեռքում ինչո՞ւ չպետք է լինեն: Ես դա չեմ ընդունում
ամենաշատ ընթերցված
Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հանդես է եկել արդեն ավանդական դարձած ապրիլքսանչորսյան ուղերձով։
Ermenihaber.am-ին հատուկ հարցազրույց է տվել թուրք գրող, պատմաբան, Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ ուսումնասիրություններ իրականացնող Նեսիմ Օվադյա Իզրաիլը։
Չի կարող պատահել, որ ազգի մեծամասնությունը կոտորվի, հայրենիքի մեծամասությունը հափշտակվի, բայց փրկված բեկորների մեջ մաղձ ու դառնություն կամ ատելություն ու վրեժ չառաջանա:
«Մենք ստիպված ենք առերեսվել պատմության հետ և հաշվի նստել այս մարդասպան մտածելակերպի հետ»,-DEM կուսակցություն։
«Պաշտոնական Անկարան ձգտում է ակնհայտորեն լճացած գործընթացի միջոցով հնարավորինս նվազեցնել Մեծ Եղեռնի ազդեցության քաղաքական բաղադրիչը»։
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |