Թուրքական թատերգության հիմքը դրել են Մխիթարյան հայրերը

Մշակութային08:17, 19 Դեկտեմբեր 2012

Թուրքական թատերգության հիմքը դրել են Մխիթարյան հայրերը

Հայ գրող, գիտնական Երվանդ Բարեթ Մանուկը հրատարակել է «Սուբ Ղազարի բեմն Արևելքի ու Արևմուտքի միջև» հետազոտական աշխատությունը, որտեղ լույս է սփռում թուրքական թատերգության ակունքների վրա: Գրքում մատնանշվում է հայերի առանցքային դերը թուրքերեն լեզվով թատերական ներկայացումների պատմության մեջ:

Երվանդ Բարեթ Մանուկ ծնվել է Ստամբուլում 1958-ին: Բարձրագույն կրթությունը ստացել է Վենետիկի «Ca`Foscari» համալսարանի արևելյան լեզուների և գրականանության ֆակուլտետում: Այնուհետև բնակության է տեղափոխվել Ֆրանսիա, որտեղ էլ ապրում է մինչև օրս:

«Dogan haber» լրատվական գործակալության տեղեկացմամբ` իր գրքում Երվանդ Բարեթ Մանուկը ներկայացրել է փաստեր, համաձայն որոնց, թուրքերեն լեզվով առաջին պիեսը գրվել և բեմադրվել է Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզու Մխիթարյան միաբանության անդամների կողմից: Նրանց զգալի մասը արտագաղթել էր18-րդ դարի կեսերին Օսմանյան կայսրության տարբեր շրջաններից: Մխիթարյան վանականները հայատառ թուրքերենով գրել են երկու տասնյակից ավել պիեսներ, որոնք մինչև օրս պահպանվել են արխիվում:

Հայ գրողի այս բացահայտումը լրջորեն հարցականի տակ է առել թուրք գրականության պատմության որոշ հատվածներ: Այն դեպքում երբ, հայերը թուրքերեն լեզվով թատերական ներկայացումներ են բեմադրել դեռևս 18-րդ դարում, թուրք գրականագետները փորձել են դասագրքային ճշմարտություն դարձնել այն, թե իբր թուրքերեն լեզվով առաջին թետարական ներկայացումը եղել է Շինայի գրած «Բանաստեղծի ամուսնությունը», որի առաջին բեմադրությունը եղել մոտ մեկ դար հետո` 1860-ին:

Երվանդ Բարեթ Մանուկի աշխատությունը հրատարակվել է թուրքական BGST հրատարակչատան և «Անատոլիայի մշակույթ» կազմակերպության համագործակցության արդյունքում: Գրքի շնորհանդես-վաճառքը կազմակերպվել է Ստամբուլի Բողազիչի համալսարանում:

Ermenihaber.am