ERMENI HABER AJANSI

Azerbaycan ve Ermenistan, otuz yılı aşkın süredir devam eden çatışmaların ardından, normalleşme anlaşmasının metni üzerinde anlaşmazlıklarını çözdüklerini ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarla duyurdu. Carnegie Vakfı kıdemli analisti ve Kafkasya uzmanı Thomas de Waal, bu gelişmeyi değerlendirdi.

Bu anlaşmanın uluslararası boyutu da dikkat çekiyor. Moskova ve Washington Ukrayna üzerine müzakereler yürütürken, Ermenistan’ın Rusya’nın ileride Güney Kafkasya'ya yeniden müdahale edebileceğinden endişe ettiği belirtiliyor. İki ülkenin diplomatik ilişkiler kurmayı öngören bir barış anlaşmasına yaklaşması, Rusya’nın bölgedeki etkisini sınırlandırabilir.

Anlaşma, uzun süren müzakereler sonucunda Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın ekibinin iki önemli konuda taviz vermesiyle mümkün oldu. Ancak ulaşım bağlantılarının yeniden sağlanması gibi bazı konular hâlâ çözüme kavuşturulmuş değil. Öte yandan, anlaşmanın savaş suçları veya yerinden edilmiş insanların geri dönüş hakkı gibi çatışma mirasını ele alan unsurları içermediği vurgulanıyor. 2023’te Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’ı ele geçirmesiyle bölgedeki 100.000 Ermeni’nin kaçışı, çözülmemiş bir mesele olarak kalıyor.

Paşinyan’ın Karabağ’ın Azerbaycan’a ait olduğunu kabul etmesi, Ermeni kamuoyunda tartışmalara yol açıyor. Azerbaycan tarafı ise Ermenistan’ın anayasasında değişiklik talep ediyor. Analistler, Paşinyan’ın 2026’daki seçimlere barış anlaşmasını büyük bir başarı olarak sunmak istediğini, ancak sürekli tavizler vermesi nedeniyle siyasi pozisyonunun zayıfladığını ifade ediyor.

Azerbaycanlı yetkililer, barış anlaşmasının Ermenistan’a daha fazla fayda sağlayacağını düşündükleri için acele etmiyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’a yönelik sert söylemini sürdürürken, ülke içindeki birliği korumak için bu çatışmayı siyasi bir araç olarak kullanmaya devam ediyor.

Süreci etkileyen bir diğer önemli aktör ise Türkiye. Ankara, Ermenistan ile ilişkileri normalleştirmenin hem bölgesel etkisini artıracağını hem de doğu sınır bölgelerine ekonomik fayda sağlayacağını biliyor. Ancak Türkiye’nin Azerbaycan ile yakın ilişkileri nedeniyle Ermenistan konusunda temkinli davrandığı ve Bakü’nün önüne geçmek istemediği ifade ediliyor.