ERMENI HABER AJANSI

Azerbaycan’daki sosyal ağlarda son günlerde ABD Dışişleri Bakanlığı’nın gizli dosyasından bir yazışma yayılıyor. 1992 yılında gerçekleşmiş olan bu diyalog zamanın Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve ABD Dışişleri Bakanı James Baker arasında geçmiş.

Bu yazışmada Türkiye Cumhurbaşkanı ABD Dışişleri Bakanı’na Karabağ’ın Ermenistan’a verilmesi ve buna karşılık olarak Ermenistan’ın güneyinde (Syunik, Meghri) bir “toprak parçasının” Azerbaycan’a verilmesini teklif ediyor.

İşte Özal ile Baker arasındaki yazışmanın Türkçe çevirisi:

Cumhurbaşkanı Özal: Bosna-Hersek'te ortaya konan örnek son derece tehlikelidir. Eski Sovyetler Birliği’nde benzer sorunların ortaya çıkabileceğini görebiliriz. Eğer Sırbistan saldırganlığının bir sonucu olarak bir kazanım elde ederse, Rusya da bunu örnek alabilir.

Şimdi, Dağlık Karabağ konusuna gelecek olursam, bir fikrim var. Dağlık Karabağ’ın %80’i Ermeni, %20’si Azeridir. Toprak değişimi yapılabilir; Dağlık Karabağ Ermenistan’a verilirken, Azerbaycan da Azerbaycan’ın iki bölümü arasında kalan Ermenistan’a ait toprak parçasını alabilir. Stalin buradaki sınırları oluşturdu. Azerbaycan’ı bölerek bir kısmını Ermenilere verdi, onları memnun etmek için böyle yaptı.

Bakan Baker: Azerbaycan’a verilecek güney bölgesinde yaşayan Ermenilere ne olacak?

Cumhurbaşkanı Özal: Toplamda, 50.000 kişiden fazla insanın yer değiştirmesi gerekmeyecektir. Aksi takdirde, bu savaş sonsuza kadar sürebilir. Türkiye’nin Ermenistan ile iyi ilişkileri var ve Ermenistan’ın da Türkiye ile iyi ilişkilere ihtiyacı var. Bunu yapmanın bir başka nedeni daha var. Orta Asya cumhuriyetlerinin Avrupa’ya bağlanması gerekiyor. Yeni Ruslar, Çarlık Rusyası gibi olmak istiyor. Tüm yolların Moskova’ya çıkmasını istiyorlar. Komünist yönetim altında, üretilen her şey önce Rusya’da işlenirdi. Hâlâ bu devletleri yeniden Rusya’ya çekme arzusu var. Bu devletler Rusya tarafından tehdit edilebilir. Umarım tüm yatırımınızı Rusya’ya bağlamazsınız.

Bütün boru hatları Rusya’ya ya da Rusya üzerinden gidiyor. Bugün bile Türkmenistan doğalgazı tamamen Rusya’ya gidiyor. Bu nedenle, alternatif güzergâhlar arıyorlar; Tahran ve Türkiye gibi. Benim planımla, Azerbaycan üzerinden Türkiye’ye ve oradan Avrupa’ya uzanan bir bağlantı olabilir. Bu devletlerin, Rusya’dan geçmeyen iletişim hatlarına ihtiyacı var. Diğer güzergâh ise Afganistan üzerinden Pakistan’a ve Hint Okyanusu’na ulaşabilir. Bu devletleri Rusya’dan bağımsız hâle getirmek için altyapı geliştirilmesi önemlidir. Bir telekomünikasyon projesi başlattık; onlara Rusya bağlantılarından daha iyi bağlantılar sunuyoruz. Bunun ardından televizyon projeleri gelecektir.