Röportaj11:41, 07 Temmuz 2022
Yetvart Danzikyan: Türkiye ile Ermenistan, hangi sorunları yaşarlarsa yaşasınlar, diyalog içinde olmalılar
Ermenihaber.am Ermenistan ile Türkiye arasında devam eden diyalog süreci hakkında farklı alanları temsil eden ve konuya farklı bakış açılardan yaklaşan isimleriyle röportajlara devam ediyor. Bu kez İstanbul Ermeni toplumunun önde gelen isimlerinden, gazeteci, Ermeni Agos gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Yetvart Danzikyan’ın düşüncelerini sorduk bu konuda. Hem bir gazeteci olarak, hem de İstanbul Ermeni toplumunun bir temsilcisi olarak Danzikyan her ne olursa olsun Türkiye ve Ermenistan arasındaki diyaloğunun devam etmesi gerektiğini vurguladı.
- Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesine yönelik süreç devam ediyor. Taraflar sürecin ön koşulsuz olarak sürdürme kararlılıklarını açıkladı. Siz bu yaklaşık yarım yıldır devam eden süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Öncelikle olumlu değerlendiriyorum. Türkiye ile Ermenistan, hangi sorunları yaşarlarsa yaşasınlar, diyalog içinde olmalılar. Ve hangi sorunları yaşarlarsa yaşasınlar, kara sınırı, ekonomik- ticari alışveriş, açık olmalı. Bir örnek vereyim. Türkiye ile Yunanistan da sık sık sorunlar yaşıyorlar ancak diplomatik temas hiç kesilmiyor, sınır hiç kapanmıyor. Ermenistan sınırını kapatan Türkiye idi, bunu elbette biliyoruz. Ancak artık sınırın açılma vakti bence geldi. Bu sürecin yavaş işlemesini normal karşılıyorum. Ermenistan tarafında belli ki tereddütler var. Bu tereddütleri ortadan kaldırmak da aslında Türkiye’ye düşüyor.
- Türkiye’deki Ermeni toplumunun tutumu ve beklentileri nelerdir bu konuda?
- Türkiye’deki Ermeni toplumu, Türkiye ile Ermenistan arasındaki diyalog süreçlerini her zaman olumlu karşılamıştır. Böylesi bir sürecin, gerginlikleri azaltmaya yarayacağını düşünmek mümkün. Zira Türkiye, Ermenistan konusunda sert ve şoven bir siyaset izlediğinde, bundan en çok (olumsuz anlamda) etkilenenler Türkiye’deki Ermeniler oluyor.
- İlişkilerin normalleşmesi ekonomik açıdan Ermeni toplumu için ne gibi yeni fırsatlar veya yeni riskler oluşturabilir?
- Ermenistan için soruyorsanız buna yanıt vermem zor. Çünkü Ermenistan’daki ekonomik durum ve ihracata yönelik sanayi üretimi konusunda kapsamlı bilgi sahibi değilim. Ermenistan tarafında, sınırın açılmasının ekonomik açıdan sıkıntı yaratacağını ve Türkiye ürünlerinin serbest gelişinin Ermenistan’daki ekonomi için zorluk yaratacağını düşününler var, bunu duyuyorum. Bu durum kimileri için bir risk gibi görünüyor. Belki de haksız değiller.
Ancak Ermenistan artık yeni bir üretim ve sanayi modeline geçmeli, bu açıdan bir planlamaya gitmeli gibi görünüyor. Uzaktan görünen manzara böyle. Bu belki de Ermenistan’ın çok uzun süre önce atması gereken bir adımdı. Bu yeni süreç, belki de bu açıdan zorlayıcı bir fırsat olabilir. Türkiyeli Ermeni toplumu açısından soruyorsanız, belki bazı Türkiyeli Ermeni iş insanları da Ermenistan’dan mal alıp satabilirler, ya da Ermenistan’da tesisler açabilirler, ancak bunun çok büyük rakamlara ulaşacağını sanmıyorum.
- Son zamanlarda, normalleşme süreci gözle görülür şekilde yavaşladı. Sizce bunun sebebi nedir?
- Yakın zamana kadar öyle görünüyordu, ancak üçüncü ülke vatandaşları için kara sınırının açılacak olması ve hava kargo taşımacılığının başlayacak olması, şu ana kadarki en önemli adımlar. Kara sınırı konusunda taraflar hayli temkinli davranıyorlar, bunu görüyoruz. Bunun belli nedenleri var. Ben bunun daha çok Ermenistan tarafından kaynaklandığını düşünüyorum. Çünkü Ermenistan, karşısında sadece Türkiye’yi değil, Türkiye ve Azerbaycan’ı bir blok olarak görüyor. Ve kendini kuşatılmış hissediyor. Böyle hissetmesi çok normal. Ayrıca Türkiye sürekli Zangezur koridorunu gündemde tutuyor ve Ermenistan da Türkiye’nin bu tutumundan rahatsız. Özetle, (bu söylediklerim sadece tahmin) Ermenistan belli ki normalleşme sürecinin bir tür “dayatma”ya dönmesinden çekiniyor. Az önce de söylediğim gibi, bu tür tereddütleri silmek aslında Türkiye’ye düşüyor.
- Türkiye'nin üst düzey yetkilileri her fırsatta Ermenistan ile normalleşme sürecini Azerbaycan ile koordineli olarak yürüttüklerini vurguluyor. Sizce Azerbaycan'nın Türkiye-Ermenistan normalleşme sürecindeki rolü nedir?
- Türkiye, Ermenistan ile ilişkilerini tamamen Azerbaycan’a bağladı. Ben bunu çok doğru bulmuyorum aslında. Futbol diplomasisi dönemindeki süreç, büyük oranda Azerbaycan’ın blokajı nedeniyle sonlanmıştı, çünkü Azerbaycan kaybettiği toprakları geri almadan Türkiye’nin Ermenistan ile diyalog kurmasını istemiyordu. Türkiye’de sadece hükümet değil, neredeyse tüm siyasi partiler Azerbaycan’ı kardeş ülke olarak görüyorlar. Hatta iki ayrı devlet halinde olunmasını da bir talihsizlik olarak görüyorlar.
“Bir millet, iki devlet” sloganı, bu mantığı tarif eder. Türkiye’de milliyetçilik çok güçlü. Hükümetler, (iktidarda kim olursa olsun) Ermenistan konusunda Azerbaycan’ın onayı olmadan adım atmak istemiyorlar. Ve elbette Türkiye ile Azerbaycan arasında ekonomik ilişkiler de var. Doğalgaz vb anlaşmaları dışında 2020 savaşından sonra bölgede, bilhassa Azerbaycan’da Türkiye için yeni ekonomik fırsatlar ortaya çıktı. Aslında normalleşme süreci de Türkiye açısından bu motivasyonla başladı. Çünkü AKP Hükümeti bölgede ekonomik açıdan önemli bir oyuncu olmak istiyor. Bunun için de ulaşım kanallarının açılmasını şart olarak görüyor. Rusya da bu düşüncede. Ve elbette Ermenistan için de, ulaşım kanallarının açılmasının önemli bir getirisi olacak. Ancak az evvel dediğim gibi, Ermenistan için asıl güçlük, Türkiye ve Azerbaycan’ın blok olarak hareket etmesi. Ermenistan’ın ise bu kadar yakın bir müttefiki yok, bölgesinde.
- Biraz cemaatten bahsedelim. Son zamanlarda, cemaat yapılarında seçim düzenlenmesi yayımlandı. Bu konuda Siz ne düşünüyorsunuz, toplumda neler konuşuluyor?
- Evet üç hafta önce Azınlık Vakıfları Seçim Yönetmeliği yayınlandı. Böylece sadece Ermeni vakıfları değil, tüm azınlık vakıfları artık yeni yönetim kurullarını seçebilecek. Türkiye’de azınlık vakıfları yönetim kurullarını halkın oyuyla seçerler. Dolayısıyla bu çok önemli bir süreç. Ancak 9 yıl sonra yayınlanan bu son yönetmelik, azınlık toplumlarının beklentilerine yanıt vermedi, memnuniyetsizlik var. Hastanesi olan vakıfların seçimlerinin ertelenmesinin nedeni anlaşılamadı. Ayrıca seçmen ve aday listelerinin belirlenmesinde devlet büyük bir kontrol sahibi haline geldi.
Ayrıca İstanbul için “bölgesel sistem” getirildi, yani İstanbul üç bölgeye ayrıldı. Halk, kendi oturduğu bölgedeki vakıflar için oy kullanabilecek ancak başka bir bölgedeki vakıf için oy kullanamayacak. Adaylar için de aynı şey geçerli. Zaten nüfus olarak hayli azalmış toplumlar için (Rum toplumu da şikayetçi) böylesi kısıtlamalar anlamsız. Genel olarak benimsenmedi bu son yönetmelik ve bazı vakıflar devletin ilgili kurumu ile (Vakıflar Genel Müdürlüğü) müzakere ederek seçimleri İstanbul genelinde yapmaya çalışıyor. Ayrıca resmi olarak itiraz etmek ya da dava açmak isteyen seçmenler de var.
Bölümün son haberlerİ
Gazeteci Serdar Altan, Ermenihaber.am'e verdiği röportajda seçim sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Ermenihaber.am'e verdiği röportajda Carnegie Vakfı kıdemli uzmanı,"Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi 2024'te mümkün, Erdoğan Bakü'yü bekliyor." dedi.
Ermenihaber.am, Ermeni Ulusal Kongresi Başkan Yardımcısı Levon Zurabyan'ın röportajından bir kesit sunuyor.
Alıntı
İranist Begijanyan, Reisi’nin ifadelerini yorumladı: “Ermenistan'a baskı yapılırsa Tahran müdahale eder”
En Çok Okunan
"Ermeni Nükleer Santrali" CJSC Genel Müdürü santralin güvenliğini üst derecede bulunduğunu vurguladı.
Ermenistan'ı ziyaret eden Fransız yetkililere, Ermenistan-Azerbaycan Martuni sınırına yakın altın madeninin güvenlik durumu hakkında bilgiler verildi.
Yarışmanın resmi internet sitesinde grubun 8 numaradaki "Jako" şarkısını seslendireceği bilgisi yer alıyor.
UWW, Bakü'de düzenlenecek Avrupa eleme turnuvasına katılanların resmi kadrolarını yayınladı.
Gazeteci Serdar Altan, Ermenihaber.am'e verdiği röportajda seçim sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Takvİm
Anket
Bu yıl Ermenistan ile Türkiye devlet sınırı iki ülke vatandaşları için açılır mı?
Pİyasalar
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |