• Hakkımızda
  • İletİşİm
  • Soykırım
  • Karabağ
  • Askerİ
  • Alıntı
  • Makale
10 Eylül, 2025
Çarşamba 17:41
Tür|Հայ|Pуc

ERMENI HABER AJANSI

Kısa ve öz
  • Röportaj
  • Ekonomİ
  • Polİtİka
  • Toplum
  • Kültür
  • Eğİtİm
  • Bölge
  • Dünya
  • Hukukİ
  • Spor

Kültür07:09, 09 Ekim 2018

"Neden benim de doğduğum Kütahya’da bir heykeli, bir anıtı yok bunca önemli birinin, Komitas’ın? Ermeni diye mi?"

"Neden benim de doğduğum Kütahya’da bir heykeli, bir anıtı yok bunca önemli birinin, Komitas’ın? Ermeni diye mi?"

“Birgün” gazetesinin yazarı Zafer Diper “İldeşim Komitas” başlıklı yazısında Ermeni meşhur müzikbilimci, din adamı Komitas’ın özgeçmişine değinip bir kaç önemli  sorulara yer verdi. 

Yazar’ın eski ve şimdiki Türk iktidarlarının yaptığı siyasetini eleştiren ve dikkat çekici sorulardan biri  şöyle:

“Neden benim de doğduğum Kütahya’da bir heykeli, bir anıtı yok bunca önemli birinin, Komitas’ın?! Ermeni diye mi?”

“Kütahya’da dünyaya gelen, ildeşim (hemşerim) Komitas (ya da gerçek adıyla Soğomon Gevorg Soğomonyan / 26 Eylül 1869 - 22 Ekim 1935) bu topraklarda doğan bir insan değil mi?.

Bugün birçok kişi yanınca adı bilinmese, unutturulmaya çalışılsa da o; din adamı, müzikbilimci, besteci, düzenleyici(aranjör), koro yönetmeni, şarkıcı, öğretmen, Ermeni ulusal müzik okulunun kurucusu, etnomüzikolojinin öncülerinden (Bir kültürü oluşturan din,dil, üretim araçları, sanat, örf ve adetler, davranış biçimleri, yemek-içmek, aile yapısı, politika gibi kültür kurumları müziğin tınısına biçim verir. (...) İnsanların kültürlerini anlamak istiyorsak o insanların müziğini besleyen kültür kurumlarını ve o kültür kurumlarının müzikle olan bağlarını irdelememiz ve anlamamız gerekir.

Etnomüzikoloji (etnoloji&müzikoloji) bu bağları ve ilişkileri anlamaya çalışan bir bilim dalıdır. Yıldıray Erdener) Küçük yaşta yetim kalan Komitas, önce Kevorkyan Akademisi’nde eğitim görmüş ardından Tiflis’te din ve müzik eğitimini tamamlamış. 25 yaşında papaz olmuş. Adı, kilise yanınca bir Ermeni şairi ve müzisyeni Catholicos Komitas’tan esinlenerek Komitas’a çevrilmiş.

Komitas bir yıl Etchmiadzin’de kaldıktan sonra Ermeni apostolik(bir havari tarafından kurulmuş kiliseler) papazı yani Vartabed olmuş. Komitas ya da Komitas Vartabed 1896-99 yılları arasında müzik eğitimini geliştirmek için Almanya’ya gönderilmiş ve Berlin'de Richard Schmidt’in özel konservatuvarında eğitim görmüş.

Giderek Avrupa’da önde gelen müzik adamlarından biri olan Komitas, Ermeni müziğini konu alan konuşmalara(konferanslara) konuşmacı olarak katılmış. 1910 yılında bir yıl gibi kısa bir sürede İstanbul’da 300’ü geçkin üyesi bulunan Kusan Korosu’nu, 1911 yılında da İzmir Kilisesi'nde Kuzan Korosu’nu kurmuş.1912'de Ermeni Kiliseleri'nde çalınan Pazar Ayini’ni(Divine Liturgy) çoksesli(polifonik) biçime uyarlayarak “Komitas makamı”nı yaratmış. Bu topraklardan çıkmış büyük müzisyen, köy köy gezmiş, 3 binden çok Türk, Kürt, Arap, Ermeni halk ezgilerini derlemiş. 1912-15 yıllarında Türk Ocaklarında müzik dersleri vermiş”.

Zafer Diper 1915’te başlatılan Ermeni Soykırımı “tehcir”  olarak nitelendiriyor.

“Komitas İstanbul’da evinden alınmış ve Çankırı'ya götürülmüş. (Ermeni aydınlarının toplu olarak tutuklanmasında, onun dışta bırakılması düşünülemezdi. Bu toplu tevkifat aslında Türkiye Cumhuriyeti’nde farklı dönemlerde toplumsal muhalefeti ezmek için devletin sürekli başvuracağı bir yöntem olacaktı./ Komitas Vartabed ile Çankırı yollarında / Aram Andonyan / Belge Yayınları)

Mehmet Emin Yurdakul, Halide Edip Adıvar, Prens Yusuf İzzettin, ABD büyükelçisi Morgenthau gibi adların başvuruları sonucunda Ankara’ya getirtilerek özgür bırakılması sağlanmışsa da tutuklu kaldığı kısa süre içinde yaşadıkları, zorunlu göç, yetmiş Komitas’a. İstanbul’da La Paix’ye yatırılmış, ancak çöküntü(depresyon) geçmemiş, ruhsal sağlığına kavuşamamış. Paris’e gönderilmiş iyileşsin diye. Orada ölmüş. 1936’da Ermenistan’da toprağa verilmiş.

Komitas'ın bugün öldüğü Paris'te heykelinin olması ama doğduğu Kütahya’da bir anılası taşı bile olmaması nasıl açıklanabilir?

O, sana bana Türklere sövmemiş ki, gıgı çıkmamış; “ah neden bizlere kıydınız, daha neler yapabilir, neler yaratabilirdim” dememiş! Son 18 yılda ne konuşmuş, ne gülmüş, ne ağlamış, ne şarkı söylemiş, ne piyanosunun başına geçmiş, yalnızca susmuş ve Paris’te bir Akıl Hastanesinde ölmüş. Son nefesini verirken içinden, “inçu(neden)?” demiş mi acaba?

Türk klasik müziği, türküler, o dinlediğiniz sevdiğiniz müziklerin çoğunu derlemiş toparlamış düzenlemiş, varetmiş, onların bize ulaşmasını sağlamış bu adam bir anıtı, heykelciği de mi haketmemiş?

Kime anlatsam derdimi? Şu günlerde tee Macaristan’da Gül Baba Türbesi’nin açılışını yapacak Cumhurbaşkanına mı? İçişleri, Dışişleri, Maliye, Ekonomi, içinde “kültür” adı geçen kültürlü (!) bir bakanlığa mı? Yoksa Kütahya valisine mi?

E, soruyorsan, “derdin ne?”

E, dedik ya: “Neden benim de doğduğum Kütahya’da bir heykeli, bir anıtı yok bunca önemli birinin, Komitas’ın?”

Ermeni diye mi?”

Kaynak:   Birgun

Bölümün son haberlerİ

Ermenistan Devlet Oda Korosu uluslararası festivallerde Gomidas’ın “Badarak”ını seslendirdi
15:17, 09 Eyl
Ermenistan Devlet Oda Korosu uluslararası festivallerde Gomidas’ın “Badarak”ını seslendirdi

Ayrıca, Orta Çağ Ermeni bestecilerinin eserleri ile çağdaş dünya bestecilerinin ruhani yapıtları da seslendirildi.

İran'da efsanevi Ermeni sanatçı Sergey Parajanov'un filmi gösterildi
16:35, 08 Eyl
İran'da efsanevi Ermeni sanatçı Sergey Parajanov'un filmi gösterildi

Ermenistan Eğitim, Bilim, Kültür ve Spor Bakanı Zhanna Andreasyan, İran’a yaptığı resmi ziyaret kapsamında İran Kültür ve İslami Rehberlik Bakanı Abbas Salehi Omid ile bir araya geldi.

İtalyan dergisi, Ermeni lavaşı hakkında makale yayınladı (Foto)
15:10, 08 Eyl
İtalyan dergisi, Ermeni lavaşı hakkında makale yayınladı (Foto)

2014 yılında lavaş UNESCO tarafından insanlığın somut olmayan kültürel mirası ilan edildi

Alıntı

İranist Begijanyan, Reisi’nin ifadelerini yorumladı: “Ermenistan'a baskı yapılırsa Tahran müdahale eder”

İranist Begijanyan, Reisi’nin ifadelerini yorumladı: “Ermenistan'a baskı yapılırsa Tahran müdahale eder”

En Çok Okunan

Afganistan'dan Ermenistan’a teşekkür
Afganistan'dan Ermenistan’a teşekkür

31 Ağustos’ta Afganistan’ın doğusunda meydana gelen 6 büyüklüğündeki deprem sonucunda: 2205 kişi hayatını kaybetti, 3640 kişi yaralandı.

Tahran’da Ermenistan, İran ve Hindistan dışişleri bakanlıkları arasında toplantı yapıldı
Tahran’da Ermenistan, İran ve Hindistan dışişleri bakanlıkları arasında toplantı yapıldı

Nisan 2023'te Yerevan’da gerçekleştirilen ilk toplantı ve Aralık 2024'te Yeni Delhi’de gerçekleştirilen ikinci toplantıda alınan kararlar doğrultusunda kaydedilen ilerleme değerlendirildi.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, TASS’ın “Pakistan Ermenistan’ı BM üyesi olarak tanıyacak” haberine yanıt verdi
Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, TASS’ın “Pakistan Ermenistan’ı BM üyesi olarak tanıyacak” haberine yanıt verdi

Dışişleri Sözcüsü, “Bilgi sahibi olmayan kaynaklara duyurulur ki, Ermenistan ve Pakistan arasında zaten BM tüzüğünün temel ilkelerine uygun diplomatik ilişkiler kurulmuştur." dile getirdi.

Ermenistan Başsavcısı, Uluslararası Savcılar Birliği İcra Komitesi üyesi seçildi
Ermenistan Başsavcısı, Uluslararası Savcılar Birliği İcra Komitesi üyesi seçildi

Ermenistan Başsavcılığı, 1999 yılı Ocak ayından bu yana IAP’ye üyedir ve ilk kez İcra Komitesi üyeliğine aday gösterilmiştir.

Ermenistan’da turizm patlaması
Ermenistan’da turizm patlaması

Ermenistan Ekonomi Bakanı, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda ülkenin turizm verilerini değerlendirdi.

Foto

picture Van’ın Akhtamar Adası’ndaki Surp Haç Ermeni kilisesinde ayin yapıldı

Vİdeo

picture Ermeni Soykırımı konulu “Anadolu hikayesi” filmi
Hava durumu

Takvİm

Anket

Bu yıl Ermenistan ile Türkiye devlet sınırı iki ülke vatandaşları için açılır mı?

Evet0%
Hayır100%
Bilmiyorum0%
Daha sonra açılır0%

Pİyasalar

EURTRYUSD
549.8490.05485.12

ERMENİ HABER AJANSI

Kısa ve öz

  • Hakkımızda
  • İletİşİm
  • Soykırım
  • Karabağ
  • Askerİ
  • Alıntı
  • Makale
  • Facebook
  • Youtube
  • Twitter
  • RSS
© Copyright EH ermenihaber.am 2015
Tüm hakları saklıdır
  • Facebook
  • Twitter
  • Youtube
  • RSS
{"core.poll.vote_empty":"core.poll.vote_empty"}