ERMENI HABER AJANSI

Van’ın Gürpınar ilçesinde blunan 250 yıllık Ermeni manastırı, defineciler tarafından tahrip ediliyor. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, "Gürpınar Arkboyu Mahallesine bağlı araç yolu bulunmayan ve tam tepede bulunan eski ismiyle Saint Marinos, yada (Bakireler) Manastırında kazı yaptık.

Burası Arkboyu Mahallesi'nde 45 dakikalık  yürümeyle ulaşılıyor. Burası ile ilgili tarihi bilgiler daha çok Van'ın 1648 yılında yaşadığı depremde buranın zarar gördüğünü ve mevcut yapının o depremden sonra oluştuğunu görüyoruz. Etrafı duvarla çevrili içerisinde 12 odanın bulunduğu ve bir kilise yapısı var. Bu kiliseye yapısı ilginç bir özelliğe sahip. Merkezi kubbeli ve kapalı yunan açık planlı. Hatta kubbesi içten topraktan yapılmış. Van'da biz ilk defa böyle balçık, yada toprak bir kubbeyle bu yapıda karşılaşmış oluyoruz. Buda kilisenin hemen hemen yaklaşık 200-250 yıllık geçmişi olduğunu bize gösteriyor. Çünkü o toprak yapı daha eskiye gitmez muhtemelen" dedi.

Her tarihi yapı gibi bu manastırın da defneciler tarafından tahrip edildiğini dile getiren Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, hem kilise içerisinde hem de manastır yapısında tahribat yapıldığını ifade ederek, araştırmalar sırasında  üzerinde haç işaretten olunduğu taşlarla karşılaştıklarını bildirdi.

Buranın acilen  turizme kazandırılması gerektiğini vurgulayan Top, Gürpınar’da iki manastır:n var olduğunu ve daha büyük bir yapıya sahip diğer manastırın ismi Meyrem olduğunu kaydediyor. Meryem manastırı, Norduz tarafında yer alıyor ve Saint Marinos gibi kanastıra kadar giden araç yolu mevcut değildir.

Doç. Dr. Mehmet Top,  Saint Marinos’un, Kültür Bakanlığı'nın kayıtlarında bulunan bir yapı olduğunu vurgulayarak, “Bu yapı ile ilgili ilk defa bilimsel çalışmalar yabancı araştırmacılardan Fransız Teli tarafından yapılmış. Ermeni mimarisi ile ilgili çalışmaları olan bir araştırmacı. Bunun dışında Türk araştırmacılardan Yüzüncü Yıl Üniversitesi Anıtlar Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr. Yalçın Karaca'nın bu yapıyla ilgili tezinde makaleleri bulunuyor.” diye konuştu.

XIX yy. da 300 rahibenin barındığı önemli bir merkez olduğu belirtilen manastır, terkedildikten sonra önemli ölçüde harap edilmiştir. Etrafı yüksek bir avlu duvarı ile çevrilmiş, içinde farklı amaçlı hizmet odaları ve kilise bulunuyor. Kilise, bülgede çok az rastlanan Yunan Haçı planında yapılmıştır. Dikdörtgen planlıdır. Orta mekanı örten bir kubbesi var, içerisi pencerelerle aydınlatılmıştır. Kubbenin ortası yıkılmış haldedir. Kesme taşlarla yapılan kilisenin duvarlarında derin çatlaklar oluşmuştur.