ERMENI HABER AJANSI

Lübnan Antilyas’taki Kilikya Katolikosluğu, Kozan’daki mülklerinin iadesi için Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yaptı. İlk defa bir mülk gaspı davasıyla karşı karşıya olan AYM’nin davayı reddetmesi durumunda, dosyanın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşınması bekleniyor. Katolikosluğun talebi, tespit edilen mülklerin iadesi, bu tespitin yapılamaması halindeyse 100 milyon TL’lik bir tazminatın ödenmesi. “Agos” gazetesi Kilikya Katolikosluğu’na danışmanlık yapan, Oxford ve McGill üniversiteleri öğretim üyesi hukuk profesörü ve avukat Payam Akhavan ile  konuştu.

Mülk davaları ve tazminat talepleriyle ilgili çalışmalar yürüten ‘Ermeni Soykırımı Tazminat Çalışmaları Grubu’ gibi kurumlar var. Kilikya Katolikosluğu’nun AYM’ye yaptığı başvurunun bu kurumlarla bir ilişkisi var mı? Bu konuda bir destek alıyor musunuz?

Bu başvuru Kilikya Katolikosluğu’nun oluşturduğu küçük bir ekip tarafından hazırlandı ve bu tamamen bağımsız bir organizasyon. Tabii ki bu daha geniş bir kitleyi ilgilendiren, bütün Ermeni toplumu için önemli bir dava. Ancak, davayı siyasallaştırmak gibi bir niyetimiz asla yok. Çok açık ve somut bir talebimiz var, Ankara’nın Ermenilere ait kilise mülklerini iade etmesini istiyoruz. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, gönüllü bir şekilde Surp Giragos Kilisesi’nin restorasyonu için destek oldu; Kozan’da da benzer bir şeyin olmasını umuyoruz. Ermeniler, AYM’ye ve Türkiye’deki hukuka güveniyor. Saint Sophia Manastırı’nın iadesi herkesin iyiliğine, burası şu an harabe halde duruyor. Fakat oranın restore edildiğini düşünün, böylece manastır hem Ermeniler için bir ibadet yerine dönüşecek, hem de turistlerin ilgisini çekecek. Gördüğünüz gibi, bu dava Kilikya Katolikosluğu’nun girişimiyle olsa da Türkiye’nin için de imkânlar sağlayacak. Bazı kişilerin düşündüğü gibi, aslında bu dava Türkiye aleyhine değil, uzlaşmacı bir adım, Türkiye’yi de zenginleştirecek.

AYM’nin tavrına göre planın konuyu AİHM’ye taşımak olduğu görülüyor. AİHM nasıl bir karar verebilir ve bu kararın Türkiye’deki etkisi ne olur?

Başvurumuzu AYM’ye yaptık, ayrıca Saint Sophia Manastırı’nı gönüllü bir şekilde Kilikya Katolikosluğu’na iade etmesi için Ankara’ya çağrıda bulunduk. Fakat şartlar bizi zorlarsa, talebimizi AİHM’ye taşımaya hazırız. Bu, AYM’ye yapılan bu konudaki ilk başvuru ve nasıl bir yaklaşım gösterecekleri merak konusu. AİHM’ye yapacağımız başvuruda istediğimizi alacağımızdan eminim, çünkü Kilikya Katolikosluğu’nun mülkiyet hakkıyla ilgili hiçbir şüphe yok. Bu sorunu AİHM yerine Türkiye mahkemelerinde ya da doğrudan hükümetle görüşerek çözmekten yanayız. Bu iradeyi ortaya koyarlarsa, müzakere etmeye hazırız.

Bu dava daha uzun bir sürecin ilk adımı mı? Benzer davaları görecek miyiz?

Ben sadece Kilikya Katolikosluğu’na danışmanlık yapıyorum ve şu anda değerlendirilen tek talep bu. Tek söyleyebileceğim, bu kilise adına yapılmış bir başvuru olsa da çok daha geniş bir kitlenin çıkarı söz konusu.  

Bilgi Notu: Ermeni Apostolik Kilisesi’nin iki kutsal makamından biri olan Kilikya Katolikosluğu, 27 Nisan'da  Türkiye Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak Adana’daki Kilikya Kutsal Makamı’na ait manastırın iadesini istedi.