Հասարակական10:33, 13 Մարտ 2019
«Թաքցված խաչ». Թուրքիայում իսլամացված հայերի մասին վավերագրական ֆիլմ է նկարահանվում
Թուրքիայում ավարտվել են Դիարբեքիրի Էղիլ շրջանի իսլամացած հայերի մասին պատմող վավերագրական ֆիլմի նկարահանումները:
«Թաքցված խաչ» վերնագրով ֆիլմը պատմում է 1915-ին ու դրանից հետո Էղիլում ապրած հայերի ճակատագրի մասին՝ ավելի շատ կենտրոնանալով մահմեդականացված հայերի ինքնության ճգնաժամի, ցեղասպանությունից հետո նրանց կրած հոգեկան տրավմաների ու իրենց սերունդներին պատմած պատմությունների վրա:
Ֆիլմը, որի նկարահանումներն ավարտվել են օրերս, հանդիսատեսի դատին կհանձնվիի ապրիլին:
«Թաքցված խաչի» ռեժիսորներն են լրագրողներ Ալթան Սանջարն ու Սերհաթ Թեմելը: Ֆիլմի նկարահանումների շրջանակում հեղինակները հանդիպել ու խոսել են մուսուլմանացված հայերի 1-ին սերունդը համարվող 75-ից բարձր տարիքի մարդկանց, ինչպես նաև նրանց հարազատների հետ: Հեղինակները պատմությունները են լսել նաև մուսուլմանացված հայերի 2-րդ սերնդից, որոնց տարիքային խումբը 40-ից բարձր է:
«Թաքցված խաչ»-ի նկարահանումներն ավարտվել են, սակայն դեռևս պետք է կատարվեն մոնտաժային ու ձայնային աշխատանքները, ինչպես նաև ֆիլմի համար պետք է երաժշտություն գրվի: Այս բոլոր աշխատանքները ավարտին հասցնելու համար համացանցում աջակցության արշավ է նախաձեռնվել: Նշվում է, որ ֆիլմի երաժշտությունը ձայնագրվելու է Հայաստանում:
Ֆիլմի հեղինակները իրենց կատարած աշխատանքի նպատակը ներկայացնելու համար հետևյալ ծանոթագրությունն են հրապարակել:
«Նախկինում հայերին հատուկ թիթեղագործության ու թամբագործության արհեստները շրջանի կենտրոնում այսօր ներկայացնում են մուսուլմանացված հայերի սերունդները: Ենթադրվում է, որ շրջանում 1915-ից հետո մուսուլմանացված առնվազն 20 տուն կա: Համարվում է, որ մնացած հայերը, որոնք ձևավորում էին շրջանի բնակչությունը, 1915-ին սպանվել են կամ բռնագաղթեցվել: Հայտնի է, որ մուսուլմանացված հայերի ազգականները, հատկապես մորեղբայրներն ու մորաքույրները հեռացել են ԱՄՆ, Հայաստան կամ Սիրիա: Եթե այսօր նույնիսկ նրանք ողջ էլ չեն, նրանց երեխաներն են ողջ ու տեղեկություններ ունեն շրջանի մասին:
Հայտնի է, որ Թուրքիայում այս իրավիճակում գտնվող բազմաթիվ բնակավայրեր կան և հազարավոր մուսուլմանացված հայերի ընտանիքներ կան: Այս ինքնության հետ ապրել ձգտող մարդիկ ո՛չ կարողանում են հաշտվել ամբողջապես ձուլվելու արդյունքում իրենց ներսում ապրող նոր ինքնության հետ, ո՛չ էլ կարողանում են վերադառնալ իրենց նախկին հայկական ինքնությանը: Էղիլում ապրող մուսուլմանացված հայերի մոտ աչքի ընկնող առանձնահատկությունն էլ այն է, որ ոչ քիչ ջանք են թափում իրենց նախկին ինքնությունն իրենց երեխաներին փոխանցելու հարցում:
Շրջանի բազմաթիվ ընտանիքներ գիտեն իրենց նախկին ինքնության մասին և այդ ուղղությամբ ուսումնասիրություններ են կատարում: Բայց պաշտոնական մակարդակով անցյալի բնակչության և մշակույթի վերաբերյալ որևէ աշխատանք չի կատարվում: Զուտ սուննի մուսուլմանական ինքնությունը առաջ մղելով՝ անտեսվում է շրջանի նախկին ինքնությունը՝ հօգուտ պաշտոնական պատմագրության»:
Այս ենթաբաժնի վերջին նորությունները
Եթե դիտարկենք երկրի ընդհանուր բնակչության թիվը, ապա 2018թ. ծերերը կազմում էին քաղաքացիների 8.8%-ը, իսկ 2023-ին՝ արդեն 10.2%-ը։
Թուրքիայի Սինոպ քաղաքը համարվում է տարեց բնակչության ամենաբարձր ցուցանիշ ունեցող քաղաքը, իսկ ամենացածր ցուցանիշ ունեցող քաղաքը համարվում է Շըրնաքը։
Գյոլբաշ գյուղում առատ ձյան տեղումների և բքի հետևանքով բնակիչների տներն անցել են ձյան տակ։
Ուղիղ խոսք
Ոմանց ձեռքին միջուկային մարտագլխիկներով հրթիռներ կան, իսկ իմ ձեռքում ինչո՞ւ չպետք է լինեն: Ես դա չեմ ընդունում
ամենաշատ ընթերցված
Քուրդ լրագրող Սերդար Ալթանը Ermeniahaber.am-ին տված հարցազրույցում անդրադարձել է Թուրքիայում կայանալիք ՏԻՄ ընտրությունների հնարավոր արդյունքներին։
Տանկը հագեցած է 5-րդ մակարդակի բալիստիկ պաշտպանությամբ, ունի լազերային նախազգուշացման և հակաականային պաշտպանության համակարգեր։
Նշվում է, որ վերոնշյալ հայտարարության պատճառով բացված դատական գործով վճիռ է կայացվել Անկարայի 48-րդ ընդհանուր իրավասության քրեական դատարանում։
Իրանի քաղաքացիներն ավելացրել են իրենց ճանապարհորդությունները դեպի Թուրքիա և Ստամբուլ դեռևս հունվարին։
Քուրդ լրագրող Սերդար Ալթանը Ermeniahaber.am-ին տված հարցազրույցում իր կանխատեսումներն է ներկայացրել Թուրքիայում կայանալիք ՏԻՄ ընտրությունների արդյունքների վերաբերյալ։
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |