ERMENI HABER AJANSI

Հանրագիտարանային սահմանման համաձայն` թրքատյացությունը կամ թրքաֆոբիան թշնամական այն վերաբերմունքն է, որը մասնավորապես ուղղված է թուրքական մշակույթի, Օսմանյան կայսրության, ներկայիս Թուրքիայի Հանրապետության և առհասարակ թյուրքական ժողովուրդների դեմ: 

Հանրահայտ «Google» որոնողական համակարգի թուրքական վիքիպեդիայում (ինտերնետային ազատ հանրագիտարան) տեղադրված է թրքատյացության մասին հոդված, որն անդրադառնում է տարբեր երկրներում նկատված թրքաֆոբիայի դրևսորումներին: Նշվում է, որ թուրքերը ռասիստական հարձակումների են ենթարկվում այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են օրինակ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները, Գերմանիան, Բելգիան, Ֆրանսիան, Չինաստանը, Բուլղարիան. Լեհաստանը, Հայաստանը, Շվեդիան, Դանիան, Իրանը և Ռուսաստանը:

Ըստ վերոնշյալ հրապարակման` թուրքերի նկատմամբ բացասական վերաբերմունքը Եվրոպայում  սկիզբ է առել դեռևս խաչակրաց արշավանքների ժամանակներից, երբ 1400-ականներին կաթոլիկները Եվրոպայում հակաթուրքական ակտիվ գործողություններ էին ձեռնարկում: Այդ ժամանակ էր, որ եպիսկոպոս Հովհան Ֆաբերը  (1478-1541թթ.) թուրքերի մասին հետևյալ կերպ էր արտահայտվել.  «Աշխարhում թուրքերի պես անգութ ու վայրենի ցեղ չկա: Նրանք առանց տարիքի և սեռի խտրականության սպանում են թե մեծին, թե փոքրին և թե անգամ մոր արգանդում գտնվող մանկանը:

Միջանկյալ նշենք, որ այդ ժամանակաշրջանում օսմանցի թուրքերը նվաճել էին Բալկանները, հասել Եվրոպայի մատույցներ և պաշարել Վիենան, այդ պատճառով նրանց հանդեպ մեծ վախ ու հակակրանք կար:

Բողոքական եկեղեցու հայրերից մեկը` Ֆիլիպ Մելանչթոնը, թուրքերին անվանում էր «կարմիր հրեաներ»: Որպես ապացույց` նա վկայակոչում էր թուրքերի ու հրեաների բազմաթիվ ընդհանուր ավանդույթները` ընդգծելով արու երեխաների թլպատման փաստը: Իսկ թուրքերի կարմիր լինելը Մելանչթոնը բացատրում էր նրանց արյունարբու լինելու հանգամանքով:

Եվրոպական երկրներում թուրքերի բացասական կերպարի ձևավորումը պայմանավորված է եղել նաև գայլ-թուրքի մասին առասպելական պատմություններով: Այդ ավանդազրույցներում թուրքերը պատկերվել են մարդակեր կիսամարդ և կիսագայլ կերպարանքով:

19-րդ դարավերջին Ուիլյամ Գլադսթոնն իր  բուլղարական պատերազմի մասին գրքույկում (Bulgarian Horrors and the Question of the East) գրում է, որ աշխարհում ոչ մի կառավարություն այնքան մեղք չի գործել և մեղքերի մեջ թաղված չէ, որքան օսմանյան կառավարությունը:

Աշխարհի բազմաթիվ լեզուներում կան թուրքերի վերաբերյալ ասացվածքներ, որոնք հիմնականում բացասական երանգավորում ունեն: Թե եվրոպական և թե արևելյան ժողովուրդների բառուբանում պահպանվել են թուրքերին բացասական կողմից բնութագրող բազմաթիվ արտահայտություններ:

Ստորև ներկայացված է դրանցից մի քանիսը.

• Ֆրանսերենում «լրիվ թուրք է» արտահայտությունը կիրառվում է կոպիտ, անտաշ և անխիղճ մարդկուն բնութագրելու համար:

• Ռուսերենում թուրք-թաթար երանգավորմամբ կա հետևյալ խոսքը «Անկոչ հյուրը, թաթարից էլ վատ է»:

• Կիպրոսում լայնորեն հայտնի է «ամենալավ թուրքը մեռած թուրքն է» արտահայտությունը:

• Նորվեգերենում կա «թուրքի պես կատաղած է» արտահայտությունը, որը վայրենի ու փրփրած մարդուն են ասում:

• Իսպանացիները դիմացինին վիրավորելու համար հաճախ ասում են «թուրք»:

• Պարսկերենում կա «էշ թուրք» արտահայտությունը:

• Իտալացիների շրջանում հաճախ է հանդիպում «Թուրքի պես վրայիցդ վատ հոտ է գալիս» արտահայտությունը:

• Հույները, մեկին վատ կողմով նկարագրելիս, ասում են «Ջղայնությունից  թուրք է դարձել»:

Ermenihaber.am