Արևմտյան Հայաստանի եկեղեցիներն այսօր` ախոռ, աղբանոց ու պահեստ

Հասարակական13:55, 03 Մայիս 2012

Արևմտյան Հայաստանի եկեղեցիներն այսօր` ախոռ, աղբանոց ու պահեստ

Վերջին օրերին սոցիալական ցանցերում լայն տարածում է ստացել և քննարկման առիթ դարձել մի լուսանկար, որը պատկերում է սարսափելի մի տեսարան: Լուսանկարում պատկերված է չորրորդ դարում ըստ ավանդության Գրիգոր Լուսավորչի հիմնած Մշո Սուրբ Կարապետ վանքը` վերածված ախոռի :

Եվ սա միակ օրինակը չէ: Արևմտյան Հայաստանի հայկական պատմական հուշարձանների ճակատագրի մասին պատկերացում տալու համար թվարկեմ հենց թուրքական մամուլի հրապարակումներից որոշ փաստեր.

«Բաթմանի նահանգի Բեշիրի շրջանի Յենիփընար գյուղում գտնվող 11-րդ դարի հայկական եկեղեցին վերածվել է աղբանոցի: Իսկ եկեղեցին պահող սյուները և զարդաքանդակ քարերը գյուղացիներն օգտագործում են իրենց տներում կամ ախոռներում»:

«Դիարբեքիրի նահանգի Սուր բնակավայրի 142-ամյա հայկական բողոքական եկեղեցին վերածվել է թուրք կանանց համար կրթական կենտրոնի»:

«Չանաքքալեի հայկական եկեղեցին վերածվել է համալսարանի մասնաշենքի»:

«Կարսի Սուրբ Առաքելոց եկեղեցին վերածվել է մզկիթի»

«Սվազ նահանգի Հաֆիքի շրջանում գտնվող հայկական եկեղեցին շարունակում է որպես պահեստ օգտագործել»:

«Կեսարիա քաղաքում գտնվող հայկական Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին օգտագործվում է որպես սպորտային դահլիճ»:

Եվ նման բազում օրինակներ կան: Ինքս իմ աչքով եմ տեսել թե ինչպես էր Անի Մայր տաճարից կովերի նախիր դուրս գալիս: Իսկ Կարսի Սուրբ Առաքելոց եկեղեցի մտնելիս, ստիպված էի սպասել այնքան մինչև ներսում նամազը ավարտվեր `ապա հանել կոշիկներս ու նոր մտնել «իմ» եկեղեցի` սեփականության իրավունքից զրկված «սեփականատիրոջ» կարգավիճակով:

Ուշագրավ է, որ վերջին շրջանում հայտնվել են թուրք պաշտոնյաներ, ովքեր ցուցադրաբար դատապարտում են կրոնական խտրականությունը և իբր ջանքեր գործադրում ախոռի ու աղբանոցի վերածված հայկական եկեղեցիները, պղծված ու վանդալիզմի զոհ դարձած հուշարձանները փրկելու համար:Միայն թե «փրկել» ասվածը իրենց ընկալմամբ այլ է: Օրինակ` այսպես.

«Մենք մտածեցինք, որ հայկական եկեղեցու պահպանելու և ապագա սերունդներին փոխանցելու համար անհրաժեշտ է վերականգնել և օգտագործել որպես տարբեր հանդիսությունների սրահ ու գրադարան»,-հայտարարում է թուրք պաշտոնյան:

Մինչդեռ իրականում փրկված կարելի է համարել այն եկեղեցին, որտեղ քահանան աղոթք է կարդում, հավատացյալը` մոմ վառում, նորապսակը` օրհնվում, մանուկը` կնքվում:

Աստղիկ Իգիթյան/ թուրքագետ